2022-12-16

Kolitzapetik 09

 Bizkaiko hitza. Berria. 2022/12/16

Maiztasuna aldatu didate aurtengo azken Bizkaiko Hitza-n urtea agurtzen duen gehigarrian nire ekarpena sartzeko.

Inoiz bizi izan ez dugun egoera batetik atera gara, egunerokoa berregiten ala epe horretan egin ez ditugunak antsietatez betetzen. Badago gai orrokorrei —Osakidetza, gerra, aldaketa klimatikoa—, Kolitzapetik bertatik heltzeko modua. Dena den, begirada ezberdinerako tartea dago, urte bukaerako afarietan gertatzen den bezala. Batetik bestera hariak txirikordatzen, sakontzeko gaitasunik gabe, beharrik gabe, isiltasunari izkin egiteko helburuaz.

Denbora badoa gure bizitzetan metatzen etxe zaharretako hormetan pintura bezala: gure flysch partikularra. Mugimendu geologikoen arabera moldatzen, mugitzen, hondoratzen eta tolesten azalaren arrakaletatik agertu arte. Geruza guztiek hitz egiten dute gutaz aurrekoaren gainean jausi direlako. Hori da gure urtekaria, bizitzaren urtikaria.

Urteak baditu neurtzeko modu ezberdinak; aurrera begirako urtekaria herriz herri Kolitzapetik. Hamabi hilabetetatik herrietatik bezala pasatuz. Denbora azala da eta hurrengo hauek ezagutzen ez direnak ulertzeko laginak.

Urtarrila, Alonsotegi: bere garaian Bilbora begira jarri zen, Barakaldotik banatu eta gero. Ziaboga egin du Enkarterrirantz begiratzeko.

Otsaila, Artzentales: “Por pasar la puente exponerme a la muerte” dauka armarrian. Baita, Tuetxen, San Antolin eliza eta zezen plaza elkarturik ere.

Martxoan, Balmaseda: balmasedanismoaren turistifikazioa bilatzen ari da; mozorrotzen duen guztiak arrakasta du.

Apirilean, Galdames: San Esteban eta San Pedro artean bihurritua. Ogi mamitsua eta igandeetan baino irekitzen ez duen museoa.

Maiatzean, Gordexola: bi bailara baten prezioan. Azken bolada honetan antzerkia dute gustuko.

Ekainean, Gueñes: hainbat herri bere hartan hartzen dituena. Sodupe, Zaramillo eta La Quadra.

Uztailean, Karrantza: berak bakarrik mereziko luke urtekaria, auzoz auzo egiteko ibilbidea.

Abuztuan, Lanestosa: txikia bada ere, bizitasun handia erakusten ari den herria. Beti dantzan.

Irailean, Sopuerta: meategien inguruan egun euritsuetan labeen kebide ederrak gordetzen dituena.

Urrian, Turtzioz: Jose Antonio Agirre lehendakaria zapaldu zuen lurren artean izan zen herriaren adorea miresten.

Azaroan, Zalla: Sabino Aranaren gorpuzkiak ezkutatu zituen lurra, Francisco Francoren diktadura luzeak iraun zuen bitartean.

Abendua. Enkarterri. Denak elkartzen dituena.

Amaitzen dena nire urtea da, agian itzuliko naiz. Luzatzen dizuet gonbidapena herri hauek ezagutzeko. Begirada luzatu konplexurik gabe eta jarraituko duzue gozatzen estereotipoen gainetik.

Urtikariarekin, kontuz ibili. Urtekaria denborak sortzen du eta besteak…, edonori gerta dakioke. Bitartean, ospatu beharra ere badago, Olentzero zain baitaukagu.

Dagoenaz aparte nik badaukat zer krema erantsi, atipikoa, atopikoa eta utopikoa aldi berean. Urte berri on!

2022-12-10

Kolitzapetik 08

Gaurko paseoan. Bizkaiko Hitza. 2022/12/09

Esekitoki baten arropa lehortzen den bitartean behekoaren leihotik argi gutxiago sartzen da. Jantziak zabal, izarak luze, matxardak paralelo, oso polit uzten dugu nahiz eta auzokideari kaltea sortu, beheko leihora argi gutxi heltzen baita. Halakoa gertatzen da batzuetan saretik botatzen diren iritziekin ere, ez baitago aukerarik argia guztiontzat berbera izan dadin. Arrazoia izatearekin konformatzen gara, gure arropa lehor izatearekin konformatzen garen bezala.

Etxe barnekoak dira garbitu behar diren lehenengoak eta horregatik ekartzen ditugu Enkarterrikoak esparru honetara. Horregatik Kolitzapetik ikusten ditugunak dira leku hau hartzen dituztenak. Edozein kasutan, gertatzen zaizkigunak badaudelako Euskal Herriko beste gai askorekin loturik.

Larrialdietan beti agertzen dira kamuflajez jantzitako salbatzaileak laguntzera. Ez dela politizatu behar idazten dute sareetan haien beharra aldarrikatzen dutenek: begiak itxita onartu beharko genuke militarizazioaren marka zuria. Haiek ume badira, gu ez gara haurrak: 1989an intsumisioaren borrokara lotu ginenok aldarrikatu genuen gastu militarrak gizartearen beharrak asetzeko behar genituela.

Ez da garai horietako nostalgia. Aurrera begira, baina atzeko ispiluarekin, angelu itsuak, kamioietan itsasten diren mezuak bezala. Enkarterrin, baita Enkarterrin ere, beharrezkoak direnak medikuak, suhiltzaileak, babes zibilerako behar ditugu sosak, ongi prestatuta eta egoki hornituta egon daitezen baliabide horiek. Militarrek aurrekontuak ziurtatuta dituzte etengabeko goraldian, %60 azken hamar urte hauetan, eta kontuan hartu gabe “aurrekontu ezkutua”, defentsarekin estuki lotua dagoena, nahiz eta beste departamentuen aurrekontuetan agertu.

Beste neurri batean bada ere, hanpatuak eta hutsalak Gabonetarako argi-dekorazioak dira, herri guztietatik zabaldu direnen horiek bezala. Ez genituen beharrak sortzen dizkigute, ditugun gabeziak mozorrotzen. Lasterketa absurdo horretan ez dago lehiatzerik; ezin dugu bide propio bat eraiki, hiri handien itzalak beti harrapatuko baikaitu. Kale kantoietan landatutako diseinu kaxkarreko objektuek azaleratzen dituzte barrutik falta zaizkigun argiak. Ez daukagun tximista ez du piztuko edozein lekutatik hartutako eraginak. Nortasun hori kosmopolita bezain faltsua eta antzua da. Herrietan sakabanaturik dauden farola fernandinoekin gertatzen den moduan.

Egunerokotasunean nabaritu behar da inguruko komertzioa babesten dugula, ez bakarrik tarte honetan dirua alferrik xahutuz, kutsadura luminikoa sortuz. Hasi beharko gara pentsatzen nola sortu eredu propio bat, ezinezkoa dela beste batzuena jarraitu hertsiki: beti ibiliko gara atzetik eta berandu. Horiekin parekatuz, fotokopia txarra, ez dugu besterik egingo. Energia modu eraginkor batean erabili. Horrela hurbiltzen gara urteko azken hilabete honetara. Urte amaiera zein hasiera, bizitza ospatzeko, iraultzarako dantzak prestatuz.

2022-12-01

Jarraipena

2022/12/01
Jarraipena egiten didate Gurutzetako ospitalean, sei hilabetean behin garai honetan, espezialitate ezberdinetatik pasatuz.
Artega ibiltzen naiz halako egunetan, odol analisiak egiteko txanda heltzen zaidanean. Zorionez, une honetan kontrolpean dago dena, inolako sintomarik gabe eta egunero bizitza baldintzatu gabe.
Horregatik guztiagatik ospatzeko aukerak profitatu behar ditut