tag:blogger.com,1999:blog-55320510322981103202024-03-07T04:35:27.548+01:00Gorka BelaskoBururatzen zaizkigunak, euskarri ezberdinetanGorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.comBlogger163125tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-17477007960923787072023-12-21T18:06:00.001+01:002023-12-21T18:06:26.837+01:00Beste behin, Gurutzetan!<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhfUS2oo_gbwEczGJksG63PWDG-xaoGgfYApHSv_J1M4SgCa9O4iGViH64UHcud070h-69LjKc04OtRtDJk9QQuN7nCvgTVewxuQGzwV1fSNh64ZZRjJFafmAYqNHJC38OD607Ph14IKXPb065970J9ZOQgxhoWEBFjUKaj2fUfnRCBU_GsE9_hUSDLUxCg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhfUS2oo_gbwEczGJksG63PWDG-xaoGgfYApHSv_J1M4SgCa9O4iGViH64UHcud070h-69LjKc04OtRtDJk9QQuN7nCvgTVewxuQGzwV1fSNh64ZZRjJFafmAYqNHJC38OD607Ph14IKXPb065970J9ZOQgxhoWEBFjUKaj2fUfnRCBU_GsE9_hUSDLUxCg" width="400">
</a>
</div><div>2023/12/21</div><div>Beste behin itzuli naiz Gurutzetako ospitalera urteroko errebisioa egitera. Dena ondo dagoela esteko oso denbora gutxi behar izan du urologo berriak. Momentuz, gorputz matxuratu honekin moldatzen naiz bizitzari distira ateratzeko.</div><div>Goizaren bukaeran egokitu zaidanez azken orduan metatzen den atzerapena erabili dut, koadernoan aritzeko, baita itxoite-gelako ezagutu berriek luzatu dizkidaten lausaenguak disfrutatzeko. Marrazkiaren onurak!!</div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-3700910295786273982023-07-10T12:42:00.001+02:002023-07-10T12:42:29.188+02:00#Kolitzapetik 22<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhakMecuUPGRvNIIvucC4xioXuCA708eTlrs1d0po7EW5T8JAJ9A4VUE2vEmlANIH1GEm_ujvyQ_OgSRMKu8H_WpN_BxaZ6Xg3uCz67N79-DWFLdQ6UqcIvlFjzarZ3vuNVTSDgarfsWvsv9m4s8i0aZviKi0P534tHSJkX5_ImcrBpGPpyY837hSfCWFCy" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhakMecuUPGRvNIIvucC4xioXuCA708eTlrs1d0po7EW5T8JAJ9A4VUE2vEmlANIH1GEm_ujvyQ_OgSRMKu8H_WpN_BxaZ6Xg3uCz67N79-DWFLdQ6UqcIvlFjzarZ3vuNVTSDgarfsWvsv9m4s8i0aZviKi0P534tHSJkX5_ImcrBpGPpyY837hSfCWFCy" width="400">
</a>
</div><div><br></div><div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2023/06/30/ipurtargiaren-egunak/">Ipurtargiaren egunak</a></div><div>Bizkaiko Hitza. 2023/06/30</div><div><br></div><div>Gaztainondoaren adarraren lorean dago xoxoa, lainotuta dagoen paisaiari so. Ea nola antolatzen duen Kolitzapetik egiten duen bizitza. Goizeko printzek distira berezia ematen diote, inguruko erregea ez bada ere hori sentiarazten dion egoera da. Baina egunak aldakorrak dira, eta, goian dagoen moduan, lurretik buka ditzake orduak, zizareak jateko errazagoa baitu. Ondo daki eremu partekatuan bizi dela, espazioa ez duela berea, beste soinu batzuk atzematen baitira airean.</div><div><br></div><div>Inguruan badabil, erne, txepetxa, hegan egiten harrapatu baitezake mikak. Biak zain, ea noiz altxatuko duen hegaldia besteak. Denok garai honetako koloreak eta lurrinak dastatzen, forma eta jatorri ezberdinetako landareek inguratuta. Kasurako, Karrantzako institutuan egon nintzenean ekarritako izpilikua (fin eta min) eta erromeroa, baita ikasle baten amamak oparitutako betibizia.</div><div><br></div><div>Ipurtargiaren egunak dira ekaineko bukaeran bizi ditugunak, batzuk besteak baino argiagoak. Gauak laburragoak dira, eta San Joan bezperan suak pizten ditugu nonahi, bertara txarra den guztia botatzeko asmoz.</div><div><br></div><div>Horretan zaudela, irakurri duzu berripaper honetan Lanestosa, Karrantza, Turtzioz, Artzentales, Sopuerta eta Villaverde Turtziozko herritarrek ez dutela aukerarik autobus publikoan Balmasedako institutura joateko. Gurasoek ahalegin handia egin behar dute gazte hauen formakuntza ziurtatzeko. Bigarren mailako herritarrak bihurtuta. Derrigorrezkoa ez da izango, baina bai ezinbestekoa etorkizunaren aurrean prest egoteko. Zenbat geratzen da bazterrean aukera hori ezin duelako profitatu? Dekretuak irtenbidea jasotzen ez duen arren, mankomunitatean edo udaletan daudenen ardura da irtenbidea bilatzea. Hori ahalbidetzen duen Bizkaibusen ibilbidea —aldi berean, herriak saretzen dituena—jartzea ala gurasoek antolatutako autobusaren aurrekontua arintzea. Gutxienekoa da.</div><div><br></div><div>Pernando Amezketarraren astoa da zama horiek urtzen doana… Belakiekin bete beharko dugu boterearen zakua fidatu ez dadin.</div><div><br></div><div>Halakoetan egonik, behinola tokatu zitzaidan azterketa datorkit burura, nola ezagutzen ez nuen hitz bakar batek dena aldatu zuen, bere esanahirik gabe ez baitzegoen ulertzerik. Egun kontrakoa gertatzen zait: ulertzen ditudan gauza batzuetarako hitzik ez topatzea.</div><div><br></div><div>Pernando Amezketarraren ipuinean, asto protagonistak gainean garraiatzen zuen gatz karga belakiekin ordezkatu zioten, ura xurgatu eta zama arindu beharrean, pisu handiagoa izan eta lana bikoiztu eta biderkatu ziezaion. Hausnar dezatela egungoek zertan busti zama, etengabe bustitzen direnen zama arintzeko. Enkarterriko errealitate fisikoa ezin bada aldatu, neurriak egokitzea dagokie, publikoa benetako zerbitzua izateko, eta ez DBH egin eta gero herriak husten dituena.</div><div><br></div><div>Erregela bi gutxienez, eskalimetroaren egitura eta nahi duten eskalara baliatuz, ez dezaten pentsa ergelak garenik.</div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-4902925981037592982023-06-20T17:01:00.001+02:002023-06-20T17:01:24.704+02:00Jarraipena<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh9FuE6WcbpTnyftEqoJU7Nanmn_F9443O9Q4UvA2yhvQWTd2z5FEHFzSWPQmj1-_AkSHjp_73f-7tmsOlDffMKUWRXQk74ZlPvGw77jLdvIWFhHshKuPvot1V0LzIUSa9WzhQI1W7TSgYTKZjtFd5A7TVDVzUtL1Ub9ByXwcyOGUrMV83F6jDNYu4jGoxD" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh9FuE6WcbpTnyftEqoJU7Nanmn_F9443O9Q4UvA2yhvQWTd2z5FEHFzSWPQmj1-_AkSHjp_73f-7tmsOlDffMKUWRXQk74ZlPvGw77jLdvIWFhHshKuPvot1V0LzIUSa9WzhQI1W7TSgYTKZjtFd5A7TVDVzUtL1Ub9ByXwcyOGUrMV83F6jDNYu4jGoxD" width="400">
</a>
</div><div><br></div><div><b>2023/06/20 Jarraipena</b></div><div><br></div><div>Goizean tokatu zait berriro txangoa Gurutzetako ospitaletik, onkologoarekin neukan hitzordua gaurko honetan erradiazioaren ondoko urteroko errebisiorako.</div><div>Ordenagailuak dagokidan pantaila irekitzen dituen bitartean igarotzen den tarteak artega jartzen nau. Segundu gutxi badira ere luze egiten da denbora, medikuari marrazten zaion irriparrak denda ondo doala erakusten dizun arte. Zenbakiek esaten dutena hobeki laburbiltzen du aurpegiaren aldarteak. Esan duen lehenengo hitzak berretsi du: ¡Im-pe-ca-ble!</div><div>Aurretik soma ezina zen tentsioa hasten da kanporatzen, bestelako sintomak agerrarazi: oilo-ipurdia, begiak bustita, ahotsa dar-darka. IATren pegatina jarri didate beste urte baterako, bidea luzatu behar dugu egunero, bizitzari etekina atera ez baitakigu noiz okertu daitekeen. </div><div><br></div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-37374542791462026492023-06-20T16:25:00.001+02:002023-06-20T16:25:31.846+02:00#Kolitzapetik 21<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgAns0UGMMZGU8nPrDvatCtzbWGQ0X6hyrt9CRx63JeaZIGADCYHdGsmErkckG-g59LjJvkyLjdbETU_5gFL1v2Wqv9bk64OOEaB4fzJNkMAePnRqxSFfSZ_-5Sdp-auojYNPldeYfVlSuezdQOUN9i_3ucGX2tLSQRaFTgILcGeXTwRk16hLdKcWsLbEFM" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgAns0UGMMZGU8nPrDvatCtzbWGQ0X6hyrt9CRx63JeaZIGADCYHdGsmErkckG-g59LjJvkyLjdbETU_5gFL1v2Wqv9bk64OOEaB4fzJNkMAePnRqxSFfSZ_-5Sdp-auojYNPldeYfVlSuezdQOUN9i_3ucGX2tLSQRaFTgILcGeXTwRk16hLdKcWsLbEFM" width="400">
</a>
</div><div><br></div><div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2023/06/16/ametsak-akabatzen/">Ametsak akabatzen</a></div><div>Bizkaiko Hitza. 2023/06/16</div><div><br></div><div>Okaranak alferrik galduta daude Txikerretxean, aurreko artikuluan aipatzen nuen abaildutako aranondoa kraskatu baita. Adarrak enborretik banandu dira goitik behera, eta ez zaie izerdia helduko fruituei. Aurten bikoiztuta zuen ekarpen oparoak aurreikusitako amaiera izan du, agian txarto inausi dudalako urteetan, gerizpe ederra lehenetsi baitut abaroan biltzeko.</div><div><br></div><div>Dena den, aste honetako gaia fruta izanik, badaukat aproposa den argazkia #sasitxiotx traolarekin argitaratzeko. Baita puzten diren arbolek dituzten arriskuei buruz hausnartzeko ere. Hausnarketa garaia da ekaina Kolitzapetik ere. Aranondoa nola, futbola hala. Ematen du berdin dela zeinek irabazten dituen hauteskundeak, futbolaren atzetik guraso askoren ametsak daude, ordezkari itxura hartzen dutenak berdegunearen bazterrean eta gizartearen igogailuaren tankera hartzen du. Ondorioz, halako azpiegituretan inbertsioak barreiatzen dira botoak erakartzeko, kultur arloko eragileei sortzen zaizkien lubakiak alfonbra gorrian agertzen dira. Ama Sayren 1993ko diskoaren titulua parafraseatuz, Enkarterrin ikusi ditut umeak futbolean ametsak akabatzen.</div><div><br></div><div>Jendeak mugitu dezala gorputza, izerdia, txiki-txikitatik banatzen baitira ibilbideak. Beste jarduera guztiak galtzaileen jarduerak dira, ala nesken jarduerak, bigarren mailakoak hutsaren hurrengoak ez direnean, futbolak bereganatu duen eremuak handitze neurrigabea izan duelako. Hitz arranditsuekin nahasia hazkunde asimetrikoa eta desorekatua sortu da, eredu politikoa zein erdeinu kulturala baliatuta, oso zaila daukana desikasteko prozesua.</div><div><br></div><div>Umearen apetak betearazi nahi ditugu, inguruko jardunak berarengan eragina izango ez balu bezala. Kirolaren alde onak goraipatuz, gizarteratzeko baliabidea delakoan, baina harreman horietan kudeatu behar dira esleitzen diren balioak, ikuskerak. Baita gazte-gaztetatik onartzen zaien sasi profesionalizazioa ere. Batzuetan futbolari buruz entzuten direnak lehen soldaduskari buruz entzuten ziren. Nire irudikoz, egungo eredua berdintasuna garatzeko oztopo bat da. Paradigma aldatu ezean, jai daukagu gizarte bezala. Kolitzapetik folklorikoena futbola izanik, dantzaren onurak aldarrikatzen hasi beharko genuke.</div><div><br></div><div>Esperientziak erakutsi digu etengabeko mugimenduak ez duela berez aurrerapenik ekartzen. Hormak, analogikoan zein digitaletako karteletan, CUP jarrita, hurrengo erdipurdiko txapelketa, loria banatuz izar berriei (etorkizunekoak) argi eta distira gehiago erantsi. Lorpen ñimiñoarekin beren kamera zein den galdetzen dutenak, telebistetan agertzen diren izarren antzera. Etengabe arrakasta emaitzen arabera, ondo marrazten duten umeen marrazkiak hozkailuaren atean jartzen diren moduan. Guggenheim hedatuan egongo balira bezalakoak dira metalezko euskarri horietan. Hautsa besterik hartzen ez duten oroigarriak, hautsak harrotzeko modukoak abaildutako gizartean.</div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-51978286697476233412023-06-02T19:47:00.001+02:002023-06-02T19:47:49.907+02:00#Kolitzapetik 20<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgvq5JzkNOnRvWhDTFqLkg9Um9fwv9i6msPYeFgM1arVclobe3Zdxm2tSasH39m7xAen4oZLaSxk-gO0BEQrCjgPzpsDYXPmOxXKtKcBKWnP7QWwfRkpW5_1WKhgUrckovzGRzBhBKHgLONob8F8fAdkvhrNCxEZYU4bQcYX91F7OqljMojWCxQ1G1K2A" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgvq5JzkNOnRvWhDTFqLkg9Um9fwv9i6msPYeFgM1arVclobe3Zdxm2tSasH39m7xAen4oZLaSxk-gO0BEQrCjgPzpsDYXPmOxXKtKcBKWnP7QWwfRkpW5_1WKhgUrckovzGRzBhBKHgLONob8F8fAdkvhrNCxEZYU4bQcYX91F7OqljMojWCxQ1G1K2A" width="400">
</a>
</div><div><br></div><div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2023/06/02/izerdirik-gabe-loriarik-ez/">Izerdirik gabe, loriarik ez!</a></div><div>Bizkaiko Hitza. 2023/06/02</div><div><br></div><div>Azken egunetako euri maskalek arnasa hartzeko aukera eman diote belarrari. Abailtzen hasia da aranondoa, bere fruituek hartu berri duten pisuarekin. Gailuparen papar gorria ikusi dut haren hostotzaren artean. Betoz bazkari gogoangarriak eta hitz-aspertu amaigabeak, gerizpe ederraren abaroan.</div><div><br></div><div>Ohi bezala, ekainean, ekinean. Amaitzen ari dira kirol liga guztietako denboraldiak. Berdin dio zein den maila edo kirol mota: sailkapenaren aurrealdetik agertzen diren ume zein gazteek errekonozimendu publikoa jasotzen dute. Horren ondorioz, haien atzetik datozenentzako eredu bilakatzen dira. Udal aldizkarietan berehala jasotzen dute tarte bat, eta haien egoa puztu eta izarrak izatera helduko direla sinetsaraziko diete. Edozein txapelketa irabazteak lortzen dizu espazio bat, lerro batzuk, argazki bat tokiko hedabidean. Udalak Gabonetan banatuko duen egutegian hilabete bateko protagonista izan daiteke, eta, izarren pare jarrita, mutikoen jardunak gizartearen arreta bereganatzen du. Batzuetan, harrera ere egiten zaio kirolariari ikastetxean, are gehiago publikoa ez bada, bertan agertuko baita zentroari publizitatea egiten.</div><div><br></div><div>Abiadura berean, hurbiltzen ari da kurtso bukaera. Alderantziz, ordea, ez da inoiz gertatzen, ez dago kirol talderik partaideak emaitza akademikoengatik saritzen duenik. Ezta harrera ekitaldirik ere. Desoreka hori bereziki nabarmentzen da garai hauetan. Gizartearen jokabidea islatzen du. Askotan, irakasle eta guraso moduan, faltan izan dut akademikoki gauzak ondo egiten dituzten horientzako erreferenteak aldarrikatzea. Nabarmenagoa iruditu zait Kolitzapetik dauden institutuetan mugitu naizenean, gehiago ezagutzen baitut ingurua. Baldosa bat bazara, hiru aldiz agertuko zara udal hedabideetan: iragartzen dutenean, jartzen dutenean eta konpontzen dutenean gaizki jarrita zegoelako. Baina doktore tesia argitaratzen baduzu, ez duzu lerro bat ere merezi. Noizero doktore tesiren bat irakurtzen da Enkarterrin, baina ez dago inolako errekonozimendurik. Izerdirik gabe, ez dago loriarik!</div><div><br></div><div>Oinarrizko hezkuntzak pertsona baten ibilbidean daukan garrantzia eta eragina kontuan harturik aldarrikatu behar dugu arlo hori. Berehala aipatzen baita unibertsitatea, pribatua eta ordaindua denean, klase baten eskuetan dagoena, eta ez zein harrobitik atera den. Herriotan folklorikoena futbola denez, jar gaitezen futboleroak eta juliganak etapaz etapa ondo ari direnekin. Gizarterako onurak ekarriko dituztenak (medikuak, ingeniariak, psikologoak, itzultzaileak, kazetariak, eta abar) izateko prestatzen ari direnekin, gutxienez, izarren hautsaz poltsikoak bete nahi dituztenekin jartzen garen bezala.</div><div><br></div><div>Hausnarketa hau idatzi dut semeak Artzentalesko Eskolan, Zallako eta Balmasedako institutuetan lortu duenaz harro bezain pozik nagoelako. Baita hezkuntza publikoaren ekarpena nabarmentzekoa delako ere. Guztioi, eskerrik asko!</div><div><br></div><div><br></div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-10708130963159136412023-06-02T19:44:00.001+02:002023-06-02T19:44:29.774+02:00#Kolitzapetik 19<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh8dBGVJ1EAfIpOvcRfAVVkBnxQfF4wvMmcJYdDYHUyF82f0epmS6ST7yg_NAM6WA3u_m5RXZGo16bFpf3zR7SdlVBB0IpNtqccva_YINzjlS3gV85CScpi-Pg5IgkOyTAoRjFNW7nmj-n2hIaSDHUvA8rzdF7RR-e3JNrc8JP5oS4oqi938pxrSc9deA" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh8dBGVJ1EAfIpOvcRfAVVkBnxQfF4wvMmcJYdDYHUyF82f0epmS6ST7yg_NAM6WA3u_m5RXZGo16bFpf3zR7SdlVBB0IpNtqccva_YINzjlS3gV85CScpi-Pg5IgkOyTAoRjFNW7nmj-n2hIaSDHUvA8rzdF7RR-e3JNrc8JP5oS4oqi938pxrSc9deA" width="400">
</a>
</div><div><br></div><div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2023/05/19/sasoian-sasoikoa/">Sasoian, sasoikoa!</a></div><div>Bizkaiko Hitza. 2023/05/19</div><div><br></div><div>Badago etxeko peonian lehenengo lorea datorren kolore eztanda iragartzen. Kolitzapetik sortzen diren okaranak eskertzen ari dira azken egunetako euria, ari dira abailtzen adarrak iaz eman ez zituzten fruituen pisuaren eraginez. Sagarrondoek bide egokia daramate aurtengo uzta oparoa izan dadin, txandakatzeko erritmoa betetzen badute ere. Liztor asiarra harrapatzeko eskegi dugun tramankulua bere lana egiten ari da; aurten ez dago habirik. Iaz bonbilla baten bolumena zeukatenean bi kendu genituen arren, konturatu orduko paperezkoa lanpara baten neurria zuen, negartiaren hostotza artean topatu genuenerako.</div><div><br></div><div>Azken bolada honetan telebistako programa batek nagusitasuna kendu bazuen ere, garai batean pil-pilean egon zen traola da #hitzokei. Bi hitz elkarturik esanahi berri, berezi eta iradokitzailea sortzea zen helburua. Batzuetan fonetika ona izateagatik bizirauten zuten akatsek, hiztegiaren idazkeran definitzen den hiztripua, haien original bi apurtuz gero ondo ezkontzen baitira zatikiak, miru-buztan formako mihiztadura… bata bestearentzat egina, norabide ezberdinetan datorrena indartsu lotu eta gero ezin askatu, ezin ulertu bata bestearengandik banatu ezinean.</div><div><br></div><div>Gorrotorrino entzun behar duguna. Entzuten dugunagatik sentitzen dugunak eragiten digun mina aholkua, botika, irtenbidea aholkatzen diguna.</div><div><br></div><div>Dirumina da lagun batek oparitu didana, egurustearen ezpal beretik, odolustearen gure jarduera guztiak diruaren goseak kudeatzen dituenean. Erabaki askoren atzetik dagoen interes nagusia gutxiengo baten poltsikoak betetzeko gogoa dagoenean sortzen zaizun sentipena.</div><div><br></div><div>Halakoetan nagoen bitartean posta kutxatilara gero eta literatura gehiago heltzen zaigu maiatzaren 28an egongo diren hauteskundeen eraginez. Mugimendu asko, baina aurrerapen gutxi, ez baita erraza ildo berriak topatzea.</div><div><br></div><div>Enkarterriko hozkailua hutsik dago eta zerrenda egin behar da berriro betetzeko, lehen munduko alde txiki honetan ohi den moduan. Aurrekoetan zer egon den, zer egosi, erregosi… zer koinatu, zer ahitu, zertan aritu garen. Eskaintzak, nonahi. Tresna prismatiko hori, gehienetan zuri eta bitan banatuta, iraultza ekarri zuena, isila zorte pixka batekin, marranta zahartzen den heinean, gizartea bezala, etxeko artista gazteen artearentzako euskarria. Etorkizuna ez badu elikatzen, zeharkaldia behintzat ilusioa piztuko diguna, atea irekita dena argiago, ahora zerbait eramateko eskura badugu.</div><div><br></div><div>Nork hustu duen hustu den hozkailua, hitzkailua, hizketagai. Hornitzeko gu aterako gara bila ala telefonoa zein aplikazioa. Harakinaren egokitzapena, bertako okela xehe-xehe eginda, zapala eta zilindrikoa saltzen du arrain gutxi eta sushi asko, arroza proteinaren prezioan, kroketak ongi egiteko modua baina saltzeko amarenak baino hobeak ezin direla gainditu.</div><div><br></div><div>Dena aldatu nahi dut, deblauki, egun batetik bestera.</div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-39481554287217172872023-06-02T19:39:00.001+02:002023-06-02T19:39:43.109+02:00#Kolitzapetik 18<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiXZ9EqPHc8Gq8URU4K0yyJwDrAPvPNI2j1O7kU9ljySXCnwaEFxjZAG1mX9QwNv3OTs9jojDwKPw2TVymhm9HGh-DyJMgg3chV0KKGytorxuc9UneOK7l42-eZmWBBxong8w1UoYpBPtGnFfDNlq4DyJL_P73xR5-8C1qr_GC9BBpuUneuWqCBKDDPww" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiXZ9EqPHc8Gq8URU4K0yyJwDrAPvPNI2j1O7kU9ljySXCnwaEFxjZAG1mX9QwNv3OTs9jojDwKPw2TVymhm9HGh-DyJMgg3chV0KKGytorxuc9UneOK7l42-eZmWBBxong8w1UoYpBPtGnFfDNlq4DyJL_P73xR5-8C1qr_GC9BBpuUneuWqCBKDDPww" width="400">
</a>
</div><div><br></div><div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2023/05/05/maitatzeko-maiatza/">Maitatzeko maiatza</a>.</div><div>Bizkaiko Hitza. 2022/05/05</div><div>Urtero esaten diet ikasleei kontuz ibiltzeko kurtsoan zehar, ahal duten guztia lehenengo bi ebaluazioetan metatzeko, udaberria heltzerakoan beti maitemintzen baita norbait. Une horretan pizten diren argi bakarrak larrialdietakoak dira. Bihotzak ez dio burmuinari uzten behar bezala ibiltzen, jarduna ahalik eta eraginkorrena izan behar den garaian hain zuzen ere. Maiatza eta maitatzea une berean erkatzen dira borborka dauden gorputz horietan, errealitatearen aniztasuna ikusteko zailtasunak sortuz.</div><div><br></div><div>Kolitzapetik dagoen eremua zabala da, anitza, desoreka orekatuan. Atzera eroaten gaituen delorean hori, petaloak askatzen erabakiak hartzeko, erantzukizuna urtzeko, diluitzeko, maitemintzen diren ikasleen antzera. Mendi tontorretik jaitsi behar da benetako neurria zein den ikusteko: uraren arroilak, bazterrak miatzeko, haltzak, sahatsak, amuarrainak, loinak, ezkailuak ditugun, ala ubideak, latak, adarretako plastikoak, murruak, harri-lubetak.</div><div><br></div><div>Errazagoa ematen dute, lokatzetan sartu barik, basoek, egun zuhaitzen baratzeak badira ere, askotan laborantza bakarrarekin. Pinuaren ordez palmerak proposatzen ziren arren, Euskadi tropikalaren garai horietan, denbora hartako pinuak gaur egun ari dira eraisten, mendietatik ateratzen.</div><div><br></div><div>Topo egiten dugu norberarengan jarritako mugak. Badakigu Enkarterri dela eskualde bakarra Lanbide Heziketa publikorik gabekoa. Egurraren eskola itxita dago gehien behar denean. Bazka ederra adituek ikusi ez dutena, eta enpresa bera fakturatzen.</div><div><br></div><div>Eguneratuta bezain saminak dira egurrari buruz heldu zaizkidan datuak. Enkarterritik hogei bat kamioi ateratzen dira egunero, Soriarantz eta Burgoserantz. Euskal Autonomia Erkidegotik, berrogei bat. 90-100 euroan saltzen diren 1.500 metro kubiko edo 1.000 tona egur. Zerrategi horietan oholak eginda, Txinara, Lucenara, Yeclara jarraitzen dute bidea, gero, etxeak, zubiak, biondak bihurtuta itzultzeko. Mingarriagoa, batez ere, mendi publikoan ekoizten delako ekaia, kalitate horretako egurra izan arte, ahalegin handiena berton egiten baita. Datu esanguratsuak dira.</div><div><br></div><div>Gainera kamioi bakoitzak bidaia batean 220-250 litro erregai behar ditu, aztarna ekologikoa nabarmen handituz. Horrek lurrean bertan eragiten duenari gehitu behar zaio, Enkarterrin zerrategi bakarra dagoen bitartean. Egin daiteke kalkulu bat, horrek guztiak ekonomikoki zer galera suposatzen duen jakiteko; zein den egur horren balio erantsia. Balio erantsia bider hiru edo sei aldiz handiagoa izan daitekeelako, adituen arabera.</div><div><br></div><div>Dena den, duen balio erantsirik inportanteena ez da hori. Kudeaketa egoki batek bultza dezakeen ezagutza eta eskulana, horrekin batera dakarren ikerketa, garapena eta berrikuntza jasangarria. Horregatik, ziur aski, dirutzarekin batera, egur-huste hori odolustea da.</div><div><br></div><div>Enkarterrin, Andres trikilun tres: poltsa handia eta dirurik ez!</div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-45132516697250034952023-05-04T15:12:00.001+02:002023-05-04T15:12:41.151+02:00#Kolitzapetik 17<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgE9ojTxiaLenMn4ZeO7jGYOoKJN8pdXF3fTrnOImnLobNL54ZkO1kDx47Rw7Y95M-_p1u7UGikDD6G3NT5MANcTTbF40_IqYitA55dZ7CZOZE5PJOL00fUb8Nhk6GMePXXpyzjJ9u5XWXYG0Ade_4gAeyxstrVugcXiQ0D-vJKENGxwkxOvOjjTnpsiQ" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgE9ojTxiaLenMn4ZeO7jGYOoKJN8pdXF3fTrnOImnLobNL54ZkO1kDx47Rw7Y95M-_p1u7UGikDD6G3NT5MANcTTbF40_IqYitA55dZ7CZOZE5PJOL00fUb8Nhk6GMePXXpyzjJ9u5XWXYG0Ade_4gAeyxstrVugcXiQ0D-vJKENGxwkxOvOjjTnpsiQ" width="400">
</a>
</div><div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2023/04/21/udaberriko-gerra-galduak/">Udaberriko gerra galduak</a></div><div>Bizkaiko Hitza. 2023/04/21</div><div><br></div><div>Badaude garaiotan noizeroko uzta ematen duten sagarrondoak lorez beterik. Aurten tokatzen zaie, bi urtean behin emateko ohitura berresten badute bederen. Petaloen arteko koloreek erleak erakartzen dituzte, kukua entzun osteko egun hauetan. Ezinbesteko laguntzaileak dira berriro martxan jarri nahi baditugu hurbilekoen artean banatzeko kutxak. Pozgarriak ere bai, heldu berriak diren liztorren aurkako borrokan. Gizakiok sortu dugun beste desoreka bat.</div><div><br></div><div>Ikusten dudan Kolitzako tontorrean dagoen baselizarantz begiratzen dudanean hori guztia agertzen zait begi aurrean. Dena den, leihoa zulo beltza bilakatzen da idazteko afalosteko tarteak profitatuz gero. Zulo beltza da leihoa, kanpoaldeko iluntasunak izarrak ikusteko aukera ematen duen gauetan bereziki. Begiradak bi norabide, homologian bezala.</div><div><br></div><div>Badaude loreak zain, gero erradioa handitu uztaren arabera txoriekin, zomorroekin, bi hanketako azeriekin, partekatzen ditugun okaranak. Horiek Sanpantaleon inguruan jasotzen ditugu zaharrondoak. Urtaroak, uztak eta jaiak antolatzeko sinesmenak apalduta ditugu, fedeak etxe honetan leku eskasa baitu. Ataburuen literatura aproposa behin betiko ala arbelezkoa bihurtu. Dena den, horizontala bilakatu dela esango nuke: zapatekin atarian lokatzik ez sartzeko lanpasaren ongi etorria da, hain zuzen ere.</div><div><br></div><div>Egunaren bukaerak, Nafarroako egunkari hartako burualdean bezala, pentsamendua eta Enkarterri esaldi berean oximorona zela aldarrikatzen zuenik badagoela ekartzen dizu burura. Bertan gertatzen dena ulertzeko ahaleginetan datuak falta zaizkigu eta ezin txoko eta bazter guztietara heldu. Aspalditik ez gaituzte gonbidatzen berriaren sutondora.</div><div><br></div><div>Tradizioaren izenean zenbat irentsi behar dugun; unean uneko aurrerapenak desegin. hortik tradizioa izango ez balitz bezala. Kontuan hartu gabe horretan azken urteek izan duten eragina.</div><div><br></div><div>Amets egiteko garaia da, irabazteko aukera gutxi daukagunontzat, beti galtzaileekin lerrokatu garenontzat. Irabaziak eta etekinak nahasten ez ditugunontzat, ez baitira beti programa berean sartzen, dena galduta badago ere beti geratzen zaigu zirikatzea.</div><div><br></div><div>Kolitzapetik begiratzen dugu, baina baditugu webcamak jarrita, erakusteko eta ikusteko. “Adimen artifizialak nola sortuko luke etorkizuneko Enkarterri?”, galdetzen diogu buruari, badakigulako sartzen dizkiogun datuen arabera zizelkatzen duela. Gizakion jokamoldean zein hodeian dauden ezaugarrien arabera egiten dute lan hausnartzen omen duten tresna horiek.</div><div><br></div><div>Ditugun ideiak, gehienak, zaharrak baina esanguratsuak dira, ez baitugu izan aukerarik garatzeko. Gure eskuetan baleude programak, proiektuak, planak, planoak, papera dena eusteko kapaza izanik, egitarau fanzinerosoa proposatuko genuke hurrengo lau urteetarako. Baratzeko belarrak ezberdindu eta interesatzen zaizkigunak erauzi. Baita gure gorputzak bere kontra sortzen dituen zomorroak ere. Baina algoritmoa kudeatzen dutenak beste batzuk dira.</div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-44806034645892273972023-04-07T18:14:00.001+02:002023-04-07T18:14:34.253+02:00Kolitzapetik 16<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhaGEv25ZFqg3yU7X5xMLD9hDmK9sSYJGBtWioc4itH6ZC2Ee9rvEn5A0vMLnwxv8cfY6U9AcKPGexIQXvhWO-B0oQ5uwetgHCjgHzuODPsxXkYtyTqUhLjtwNCrBrOZNBjmcWt174vVv-T_MG9j26Nu-TLO5Cg1Uiv_8ch9M3Zmh6aXz9X6LhJmBJ_Iw" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhaGEv25ZFqg3yU7X5xMLD9hDmK9sSYJGBtWioc4itH6ZC2Ee9rvEn5A0vMLnwxv8cfY6U9AcKPGexIQXvhWO-B0oQ5uwetgHCjgHzuODPsxXkYtyTqUhLjtwNCrBrOZNBjmcWt174vVv-T_MG9j26Nu-TLO5Cg1Uiv_8ch9M3Zmh6aXz9X6LhJmBJ_Iw" width="400">
</a>
</div><div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2023/04/07/han-hemenka/">Han-hemenka</a>. </div><div>Bizkaiko Hitza. 2023/04/06</div><div><br></div><div>Kolitzatik bertatik ari dira txepetxa, gailupa, txantxangorria, birigarro, mika, zata, okila, beleak, enarak eta sorbeltzak. Mirua eta mikak, elkarri mokoka. Denboraldi berrirako habiak prestatzen dituzte garai hauetan, berriak sortzen ala iazkoak berregokitzen, naturaren erritmoan, klimaren aldaketaren adierazpenekin gu bezain zoratuta badaude ere.</div><div><br></div><div>Paisaiak ekartzen ditu kolore berriak, usain gogorarazleak, iradokitzaileak. Puri-purian daude edertasunaren adierazle guztiak. Jai egunekin batera, hartzen dugu bidea. Autoak badoaz desagertzen, ispiluaren zulotik, ohiko mendiak, lerroak… Ari gara zerumugak eta ihes puntuak aldatzen.</div><div><br></div><div>“Maritxu nora goaz eder galant hori iturrira Bartolo nahi baduzu etorri”. Iturrian zer dagoen aipatzen dugun bezala galdetzen diogu gure buruari zer egin dezakegun opor hauetan. Nola aldendu Kolitzapetik, nora joan gaitezke gure egunerokotasunetik ateratzeko; ohiko lanak, betebeharrak ahazteko eta berrienei ekiteko bueltan egongo garenean.</div><div><br></div><div>Abestiaren filmetako maitaleak biolin musikaz besarkatzen diren moduan, off-ean geratzen dira txikitzen doazen errepideko bazterrak. Udaberria ate joka dabil. Bere lehenengo ilargi beteari intsentsu usaina dariola. Gu bezainbeste mugitzen da Aste Santua, ez ilargia mugitzen delako, norbaitek erabaki zuelako baizik.</div><div><br></div><div>Hala ere, prozesio batzuk barrutik doaz, eta beste batzuek gasolina errearen usaina dute; moztu beharreko belarra, kasu baterako, soropilak zoro pila sortzen baititu. Kolitzapetik aldentzen gara begirada freskoarekin itzultzeko, maitasunez ikusteko berriro maiztasunez begien aurrean daukaguna. Beldarraren eraldaketa gure garunean.</div><div><br></div><div>Eguraldiaren iragarpenak behatzen ditugu, aplikazio zein telebista kateetatik hartuta. Barrurako bidaiak egiten ditugu inora joan gabe; ez da beharrezkoa kilometrokada, urrundu nahi dugunaren arabera. Hurbileko turismora garamatza egoerak; bertoko bezeroak alde egin baitu, zerbitzu minimoak omen gara. Batzuetan, distantziagatik; beste batzuetan, bihotzak mugiarazten gaitu, maite duguna zaintzeko, elikatzeko, ureztatzeko, ihartu ez dadin.</div><div><br></div><div>Turismoaren lerroak eskuan marraztuta d itugu, bizitzarenak. Txorien trailak zerua zeharkatzerakoan agertzen diren ubide zuriak urdinaren gainean, irudi inspiratzaileak sortuz, besteen bidaiak sortzen dizkiguten ametsak. Hau bai pareidolia hedatua! Burmuinak naturaren edozein objektu, eremu zein paisaiari zerbait ezagunaren nortasuna eransten dio. Horregatik gai da forma abstraktuei elementu zehatzen izena jartzeko. Honek ere nahi duguna ikusteko balio digu.</div><div><br></div><div>Ezohiko argazkiak utzi ditu ibilbide alderrai horrek. Unearekin lotzen zen artea bat-batekoa bilakatu da, batez ere, denbora gutxi irauten duelako hark sortzen duen interesak. Hurrengoa egin bitartean eta sare sozialen zulo beltzean iraungita desagertu arte irauten du jakin-minak. Han-hemenka gabiltza txoriburuok.</div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-36550568912741107042023-03-24T17:04:00.001+01:002023-03-24T17:04:25.232+01:00Kolitzapetik 15<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEilOM6Yl984kBhCHCnvqPKSC286xAlupItKi4lIouHzuGckaDeoqqQ7MAuVhrBEwN7FwgUO07cPewzyqmVx5s_Qmv1BKAVA9Zt5eJo5w-jXS7DKKrHAFgKuuKY4rggcU-DMubigaJk1Mvvd/s1600/1679673861718059-0.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEilOM6Yl984kBhCHCnvqPKSC286xAlupItKi4lIouHzuGckaDeoqqQ7MAuVhrBEwN7FwgUO07cPewzyqmVx5s_Qmv1BKAVA9Zt5eJo5w-jXS7DKKrHAFgKuuKY4rggcU-DMubigaJk1Mvvd/s1600/1679673861718059-0.png" width="400">
</a>
</div><div><br></div><div>"BeHIak" <a href="https://bizkaia.hitza.eus/2023/03/24/behiak-logotipoan/">logotipoan</a>.</div><div>Bizkaiko Hitza. 2023/03/24</div><div><br></div><div>Udaberria egutegitik aparte irakurtzen dugu naturak eskaintzen dizkigun txioekin. Sanjose loreak aitaren eguna heldu baino lehen agertzen zaizkigu. Dagoeneko altxatu dira peoniak, nartzisoak, idi-bihotzak, txiribitak, erromeroa eta txikori belarrak, oraindik putz egiteko prest ez badaude ere.</div><div><br></div><div>Baita hain loriatsuak ez direnak ere: ereinotza, urkia, hurritza, sahatsa edo bihotzik gabeko haltza. Agertu dira kimuak eta ernamuinak. Bagaude liztor asiatikoaren kabiaren zain, geruzaz geruza ea bonbillaren itxurarekin harrapatzen dudan ala lanpararenarekin. Bitartean, sukaldeko leihoaren goiko ertzeko amaraunean harrapatuta geratu den zomorroa lekuko isila bilakatu da.</div><div><br></div><div>Autoak hautsez betetzen dituen polenak gero eta hedatuagoa dagoen udaberria iragartzen digu: alergiak zein beste albo ondorio batzuk berpizten dituen hauts berbera. Egunsentian eta ilunabarrean pizten dira koloreak, eguzkiaren izpiek altuera egokia hartzen dutenean.</div><div><br></div><div>Prezisio matematiko berberarekin heltzen dira eskolarako matrikulazio garaiak, gero eta arinago hasten dira publizitate kanpainak, etengabe askatzen dira mezu ezkutuak eta aho biko esaldiak, eguneroko marketinak zirrikitu eta arrakalak profitatzen baititu.</div><div><br></div><div>Balmasedako, Zallako eta Karrantzako institutuetan ibili naiz lanean, 1994an hasi nuen ibilbide profesionalean. Duela 25 urte, Balmasedako institutuaren garrantzia aldarrikatzeko artikulu bat idatzi nuen, Karrantzakoan egon nintzenean idatzi genuena udaletxera eraman genuen, eta kostatu zena defendatu behar zutela eskatu genien. Eraikin berri bat lortu genuen, txikia baina gertukoa eta errealitateari lotua. Zallakoan, jantoki arduradun bezala oso urte berezia eta ordainezina bizi nuen.</div><div><br></div><div>Gaur egungo BeHIak. Hezkuntzaz hausnartzen liburuan institutu guztiak (BHI) bilakatu nituen behi, kasu zehatzetatik burutazioak orokortzeko.</div><div><br></div><div>Guztietan defendatu dut badaudela ondo egiten diren gauzak eremu publikotik. Baita ondo egiten dena publikoagoa egiteko beharra dagoela ere. Plazaratzeko estrategiak garatu behar direla, bakoitzak bere esparruan dituen baliabideak musutruk erabiltzeko. Badakit ez dela eraginkorra une honetan azken orduko propaganda egiteko iragartzen dena.</div><div><br></div><div>Herrigintza ulertzeko modu bat izan behar da hezkuntza publikoa, batez ere, Lanbide Heziketan erakunde publikorik gabe bizi den eskualde bakarrean: Enkarterrin. Hezkuntza publikoaren eskaintzak finkatzen ditu gazteak herrietan eta eskualdean. Horiek babestuz, herri langile, xehea eta duina aldarrikatuko dugu elkar zaintzeko amarauna osatuz, bai Enkarterrin bertan geratzen denarentzat bai etorkizunean ateratzeko aukera hartzen duenarentzat ere. Bertan geratzeko etorri direnekin loturak indartuz.</div><div><br></div><div>30 urte hauetan guztietan joera irauliz, etorkizunari ateak irekiko dizkion logotipoan BeHia agertu beharko da ezinbestean!</div><div><br></div><div><br></div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-47477884649194931762023-03-24T16:59:00.001+01:002023-03-24T16:59:50.904+01:00Kolitzapetik 14<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi6Apw2NDOflMJZJwgGJ0MmbQleT75IGRso8ZAm9FRAVUX-burDVR68Dk1KF-ptYrfKSWyIkJs9xk3IlUN1ldY7zb8ThtVvOmxNivQnXf8dlTTo-5P_JYIUD7hoW4iOlJyLdnNW4QYD6ykF/s1600/1679673587202929-0.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi6Apw2NDOflMJZJwgGJ0MmbQleT75IGRso8ZAm9FRAVUX-burDVR68Dk1KF-ptYrfKSWyIkJs9xk3IlUN1ldY7zb8ThtVvOmxNivQnXf8dlTTo-5P_JYIUD7hoW4iOlJyLdnNW4QYD6ykF/s1600/1679673587202929-0.png" width="400">
</a>
</div><div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2023/03/10/esan-gabe-doana/">Esan gabe doana</a></div><div>Bizkaiko Hitza. 2023/03/10</div><div><br></div><div>Sukaldeko leihotik ikusten dut Kolitzaren gailurraren gainean dagoen San Roke eta San Sebastian sainduen omenezko baseliza. Kolitzapetik ikusten duguna beste aldetik begiratzeko ariketa egiteko leku aproposa da, marrazketa teknikoko klaseetan plano aldaketa lantzen dugun bezala. Behar dugun informazioa biltzeko ikuspuntu egokitik begiratzeko gaitasuna. Horregatik zuen izena Plano aldaketa beste garai batean idazten nuen iritzi zutabeak.</div><div><br></div><div>Agian inguru honetan ez dakigu nola erabili feng shui izeneko multzo teorikoa. Txineraz “haizea eta ura” esan nahi omen du, espazioaren betelan harmonikoa eta oreka kontzientea lortzeko, barnean bizi diren pertsonengan eragin positiboa erdiesteko asmoz. Zeruaren —ezezaguna, ikusezina eta dardartia— eta Lurraren —ikusgarria eta fisikoa— artean dagoen muga bat. Badakigu nola kokatzen ziren etxeak, baserriak eta eraikinak oro har, klimatologiari aurre egiteko eta onurak ateratzeko. Baina bat-batean hortik ateratzen zaituena kokatzen da zure bazterretan.</div><div><br></div><div>Burura datorkizu Txinako leku batzuetan erraldoiek irentsi ezin izan dituzten antzinako etxeak geratzen direla eraikintzarrek inguratuta; garai bateko bonsai arkitektonikoak bezala. Bere mundua gorde nahi duen pertsonaren garapen pertsonala gordetzen dituzten altxor kutxak dira, diruaren harrabotsen soinuari entzungor egin dioten biztanle egoskorrak.</div><div><br></div><div>Gertuago, birziklapenaz arduratzen den enpresak harginaren Walden hori birziklatu nahi du. Txikiak ez dauka lagunduko dion Thoreaurik. Bide batez agerian uzten du zirimola errepikatzen dela, bizi izan duzula aurretik, hamarkada bakoitzak berea edukiko balu bezala. Ingurua hondatzen duen erraldoiaren ipuinari darion musika daukazu entzunda, kasu honetan soinu urdinak esnatu bagaitu ere. Sisiforen istorioa txikian harria jaitsieran gainetik pasatzen zaizu burua makurtzen ez baduzu. Badakite legedia estutzen, bihurritzen, eta zukua ateratzen dioten bezala, hala egoera pairatzen duenari malkoak. Gertakari zehatz bat, baina hortik haratago doana.</div><div><br></div><div>Ikusten duzun gauza bakarra da nola halakoetan indar erakustaldia oso desorekatuta dagoen; eskura dituzten tresnak, nola menperatzen dituzten denborak, garaiak eta erakundeak. Gogoratzen dituzu beste gerra txiki batzuetan egondako lehia horietan errepikatzen direla jarduteko moduak. Badaukate konfiantza higadurak zizelkatzen baititu harri gogorrenak ere, harkaitz altuenak lausotzen.</div><div><br></div><div>Harri eta hari asko dituen mataza da, korapiloz betea egonagatik ere sinesgarria izan daiteke, zoritxarrez, 1990eko hamarkadetatik hainbat prozedurekin antza duelako. Historia osoa berregiteko datu askorik gabe, susmoa dut oraingo honetan beste batzuekin gertatu den berbera ari dela gertatzen. Ezaguna egiten zait, sentitzen baitut neu ere beti izan naizela txikia, beti egon naizela alde desegokian: zapatako txintxarria bihurtzea izan dela aukera bakarra.</div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-25448485010091804252023-02-26T18:06:00.001+01:002023-02-26T18:06:06.875+01:00Kolitzapetik 13<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg7BZ_O8XiI-gXZziThY6XzQ8UYxKOXgKOiW3y3LGio7UxedDKjCLg7k_u-qhEy8Hohdt9sOW5vAFGbXaQWQxdDSGanPR9Qa2FlSdbIiONVvGMlF-jcqfftOH0mrL3U-JEBf1-j-J1UlzRW/s1600/1677431164051410-0.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg7BZ_O8XiI-gXZziThY6XzQ8UYxKOXgKOiW3y3LGio7UxedDKjCLg7k_u-qhEy8Hohdt9sOW5vAFGbXaQWQxdDSGanPR9Qa2FlSdbIiONVvGMlF-jcqfftOH0mrL3U-JEBf1-j-J1UlzRW/s1600/1677431164051410-0.png" width="400">
</a>
</div><div><br></div><div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2023/02/24/zomorroak-eta-mozorroak/">Zomorroak eta mozorroak</a></div><div>Bizkaiko Hitza. 2023/02/24</div><div><br></div><div>Euskal Herriko beste hainbat lekutan bezala, bi ataletan banatzen zaizkit inauteriak. Batetik, behin Gabonetako denbora pasatuta, egunaren luzatzearekin batera lotzen diren egunak dira, bizitza berpiztearekin lotuta daudenak. Bestetik, Garizumaren inguruan antolatzen direnak, sufrimenduarekin eta eskasiarekin lotzen ditudanak, egutegiaren inguruan dantzan aritzen direnak, beti baitira neguko azken ilberrian.</div><div><br></div><div>Inaute/inauste eta zomorro/mozorro bikoteak sortzen dituen aro bat da lehenengoa. Horrek, adituen baimenarekin, hainbat lotura ekartzen dizkit. Karrantzako irakaslea izan nintzenean, ikasle batek idatzi zidan beraiek kantatzen zuten kantuaren letra; bertako kopla oparitu zidan. Modu berean, gogoratzen dut kurtso hartan autobusez joan ginela auzorik auzo Santa Ageda abestera. Emakume batek marzekin lotu zuen gure ibilbidea, gazteek puskak eskatu beharrean ikasketa bidaiarako dirua eskatzen zuten arren.</div><div><br></div><div>Azken urte hauetan Lanestosan ari dira egiten marzak berreskuratzeko saiakera. Ohiko janzkera eta ezaugarriak: ardi larruak, gerriaren bueltan zalapartaka aritzen diren zintzarriak, eta kolore biziko lakioak, alkandoraren mauketan. Lurra astintzeko, erritmoa markatzeko, gorostizko makila. Opariak biltzeko, zarea, bizkarrean eramateko saski berezia. Garai aproposa txarribodako kutixiren bat zein arrautza preziatuak jasotzeko. Txanponen bat ere aproposa zen, baita edaria ere, azunbre bat ardo eskatzen baitzen, etxetik gordeta daukadan paper horretan bederen.</div><div><br></div><div>Kolitzapetik bigarren ereduko inauteriak badira; batez ere, udaletxeetatik atera diren proposamenak, urteroko egitaraua betetzeko. Azken hamarkada hauetan sortzen ikusi ditugu, eredu okerrak jarraituz antolatuta askotan: parte-hartzaileak baino gehiago, ikuskizun bilakatu dira. Egitaraua betetzeko proposamenak zein irizpideak ez dira oso ezberdinak, diskurtsoa garatu beharrik gabe agertzen baitira.</div><div><br></div><div>Pekatuarekin batera penitentzia doala esango nuke. Xarma berezirik gabeko jaia, katalogo antzuetatik hartutako jantziak nonahi barreiatzen dituena. Piratak, astronautak, mexikarrak, indioak; azken pelikuletako, serietako edo telebistako erreferenteak. Dena ondo neurtuta, badaezpada, ez sortzeko anabasarik, ezta desordenik ere. Ez dira gehiegi ezberdintzen haien artean, ñabardurarik gabeak baitira. Kasurik hoberenean, ekintzaileak baina ez eraldatzaileak.</div><div><br></div><div>Horregatik guztiagatik agertzen dira asteburuan txertatuta, lanaren ordutegietan arazorik ez sortzeko, produktibitatearen izenean. Ez dago ezer hankaz gora jartzerik. Ondorioz, ez daukate ez hanka ez buru, dena ondo neurtuta baitago, botere ezberdinetako zutabeak tinko mantentzeko. Buruz behera jar daitezkeen gauzak ez dira agertzen gidoian. Horrela ezin da hanka sartu. Orain baimentzen dena, gero pekatua izango da. Nabarmentzeko nork agintzen duen.</div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-44067739057103648412023-02-15T19:23:00.001+01:002023-02-15T19:23:26.054+01:00Kolitzapetik 12<p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjtCF5JU4NiH0-oOu0ltEEZxGBvmqLhntVL9cmOuprJ2kq_jX3kd7JzH_vD8dA1VyXn_JYVYTX7q5vHLC8x15JhoabUj6oFQJ2guRQHgpc-y234S0Z7hRzZYqlc60XTerJsjw4QELLCbfNZ/s1600/1676485403578689-0.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjtCF5JU4NiH0-oOu0ltEEZxGBvmqLhntVL9cmOuprJ2kq_jX3kd7JzH_vD8dA1VyXn_JYVYTX7q5vHLC8x15JhoabUj6oFQJ2guRQHgpc-y234S0Z7hRzZYqlc60XTerJsjw4QELLCbfNZ/s1600/1676485403578689-0.png" width="400">
</a>
</div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2023/02/10/zaborrak-erein-duen-elkartasuna/">Zaborrak erein duen elkartasuna.</a></p><p>Bizkaiko Hitza. 2023/02/10</p><p>Autobidetik joaten direnak ez daitezela ahaztu zelai berde horren azpian pozoi pila bat dagoela”. Esaldi horrekin borobildu zuen Janire Lazkanok, Zaldibar Argitu plataformako bozeramaileak, zabortegia amildu zenetik hiru urte pasatu direla gogoratzeko Eitzagan hilaren bostean antolaturiko ekitaldia.</p><p>Begien aurrean geneukan malda hura estaltzen duen soropilak gogoratu zigun zoro pila baten erruz desagertu zirela Alberto eta Joaquin. Begietan nabaritu zaigu askotan agertu zaigun ezinegona; malkoei eusten saiatu garen arren, pasarte gogorrak bizi izan baititugu negu luze hirukoitz honetan. Senideen sentipenak entzun ditugunean, negar-anpuluei eusten egoeraren gordintasuna ez areagotzeko. Baita horiekin elkartasunean giza talde bezala jokatu dugunean ere. Askotarikoak dira hiru urte hauetako bizipen eta sentipenak.</p><p>Kolitzapetik Eitzagara, beste behin, Zaldibarren beste aldean, errealitatearen beste aldean dagoen zerbait… Lotuta, baina elkarri bizkarra emanda. Errepideen arteko kokapen itolarria, hutsaren hurrengoa agintarientzat. Kontatu digute bertako auzokideek ez dakitela zein den airearen kalitatea, ezta arnastutako hautsen eragina zein izan daitekeen ere. Batek daki zer daukaten, zer haizatu duten lurraren mugimenduetan erabilitako tresna erraldoiek, gorpuak aurkitzeko erlojupeko lanean. Ibilbide horretan desjabetu dituzten arren, ez dute burua galdu. Hala ere, sufrimendua ez da eten.</p><p>Elkartasunaren plazak tranpaldora egin du salto, Axutek eta Artedramak gorpuztu duten <em>Hondamendia</em> antzezlanean. Eibarren ikusteak sinbolismo uholdea izan zuen niretzat. Izuak ateratzeko eta haien digestio egokia egiteko baliabidea da artea. Honetan gozatu daiteke baliabide eszenografikoekin, ondo asmatu baitute tragedia nola bilakatu tresna emozional. Enkarterrin, ziur aski, ez dugu ikusiko antzezlana. Ez dugu ikusiko udal aldizkarietan promozionatuta, beste ikuskizun gatz bako batzuk agertzen diren bezala. Eskertzekoa da, eta poztekoa, batzuek daukaten sormena eta ausardia.</p><p>Zaborraren zaborrari darion higuina ari da berriro hedatzen egun hauetan. Langileen salaketak, diru gosea, arrakalak zabor mendian, aurreikusi zitekeen hondamendia, luizi prefabrikatua, txosten teknikoekin itzalitako gabeziak, enpresarien eta politikarien arteko loturak, amaraun ongi josiak ematzen duen babesa… Ertz asko ditu. Indartsuak ez jausteko ongi korapilatuta, hari meheak baitira apurtzen direnak, egiturari eragiten diotenak eta bilbe horretan argi izpiren bat pasatzen uzten dutenak.</p><p>Ostegunero Zallako plazara jaisteko gure egunerokotasunetik ateratzen ginenean bezala dator artikulu hau. Eguraldiak alderik gordinena erakusten zuenean ere, huts egin gabe etxeko gozotasunetik irteten ginen, salaketa, elkartasuna, giza beroa eta senideekiko hurbiltasuna adierazteko. Finean, haiek dira gehien galdu dutenak afera honetan, egunero pairatzen dutenak bi langile haien hutsunea.</p>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-29092367122518034262023-02-15T19:18:00.001+01:002023-02-15T19:18:35.049+01:00Kolitzapetik 11<div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRkifW4M6yV4y2rKh36UQ3jNS6DQi1S2mp_RmeHQqY1Lf41dEu6b1s9qP2DUG_xSD7lIWZpbhAFIeVpP9n2F9WBbM3amClfZfI900mwSO1J454zGcKvau1qBiFr0QrS2f8O_AENCRdo_ux/s1600/1676485112122705-0.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRkifW4M6yV4y2rKh36UQ3jNS6DQi1S2mp_RmeHQqY1Lf41dEu6b1s9qP2DUG_xSD7lIWZpbhAFIeVpP9n2F9WBbM3amClfZfI900mwSO1J454zGcKvau1qBiFr0QrS2f8O_AENCRdo_ux/s1600/1676485112122705-0.png" width="400">
</a>
</div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2023/01/27/denboraren-malgutasuna/">Denboraren malgutasuna.</a></div><div>Bizkaiko Hitza. 2023/01/13</div><div><br></div>Oparitu dizuten azken katilutik ateratzen den lurrunak ezkutatzen du sukaldeko leihotik ikusten den Kolitza mendiaren profila. Garai bateko arrainak, “ur handitako arrainak”, etortzen zaizkizu burura, baina une honetan ahaztuta dituzu bi liburu betetzeko erabili zenituen marrazkiak, esaldiak eta egunkarietako paper apurrak, irudien biltegia osatzeko bete zenituen kartoizko karpeta urdinetan ondo gordeta daudenak.<div><br></div><div>Azken bolada honetako aurkikuntzak oparitu dizu arrainaren egitura xumeak dituen katilua. Zeramikaren gaineko esmalte urdinak aukeratu ditu arrainekiko duzun zaletasuna, beste jarduera batekin lotzen baitu, elkartzen zareten apurretan arraina erosten baituzu bizitzaren une gozoak ospatzeko beharra duzulako. Behatzen du itsasotik heltzen diren modeloak nola marrazten dituzun, nola prestatzen dituzun su motelean zein txingarretan, bero egokiak bihurtzen baititu gozo aho sabaian.</div><div><br></div><div>Finean, Kolitzapetik badakigu orokorrean gauza horiek egiten, janariaren bitartez metaforak sortzen, bihotzak zaintzen, begiradak elikatzen. Mundu zabalera hedatzen ditugu putxerak, tipulak, gaztak, ardikiak, behikiak, txakolina… Kinka larrian dagoen lehen sektorearen jardunaren emaitza denon gozamenerako mahai gainean jarriz, esku leunak gozotzen eta gozatzen dituzten bitartean. Ja(n)kituria hori eremu pertsonalagoetan ere erabiltzen dugu azukrezko koxkorra limurtzeko.</div><div><br></div><div>Su eztian zauden bitartean bi berri heltzen dira zuregana. Baten atzetik urte batzuetako ikerketaren datuak daude. Burdina, nikela, sufrea eta beste ekaiekin dituen lurraren nukleoaren abiadurak eta mugitzeko erak ez dute zerikusirik kanpoaldearekin. Bizitza eta izaera propioa dituzten geruza hauek badaramate mugimendu bat norabide berean, baina erritmo ezberdinetan, horrek mugimendu erlatiboa aldatzen du, eta atzeraka doala ematen du, beste norabide batean… Baina berbera omen da. Zur eta lur.</div><div><br></div><div>Agian ez dut ondo ulertu, ala irakurketa azkarra egin dut, bapateko klikaren bila doazen kazetarien antzera. Baina denboraren perzepzioarekin lotu dut: ez dakigu denbora luzatzen den ala erreferentzia kontua den… Zein izarren eta zein planetaren inguruan biratzen garen izango da.</div><div><br></div><div>Horretan zauden bitartean minbiziak eramaten du aurretik ia adinkidea den emakume ezaguna, bere semea adinez nagusi bihurtzen den egun berean. Urtebeteko iraupena eman ziotenean, egun horretara heltzea zuen helburua. Bizitzaren zentzua zein den. Nola agurtu bera, nola bizi, kontuan harturik norberaren aurrekariak. Kolitzaren maldetatik aireratu beharreko duda-mudak dabiltza, ingurutik pasatzen diren trenak ezin ihesi utzi. Dakiguna da ez ditugula une guztiak berdin bizi. Eguneratu beharra badu ere, gizaki guztiak barneratzeko bederen, Sarako elizaren dorretik gogoratzen digute: “Oren guziek dute gizona kolpatzen, azkenekoak du hobirat egortzen”.</div><div><br></div><div><br></div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-31363782306040531082023-01-18T09:12:00.003+01:002023-02-15T19:26:33.248+01:00Kolitzapetik 10<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEja1YcanGCuUhyphenhypheniPd9wQ5IHRisjfwRwjTofQr4vDyUmKbBslXMuiwKGlgw_6U-eea0kok9C2zDPoIBBk9YZc91XpXlmtd8kTeDURQQJB6HpHlQ96iCmdfs7FoEeBaj3S17MWfRBH3ndEWO9/s1600/1674029525743587-0.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEja1YcanGCuUhyphenhypheniPd9wQ5IHRisjfwRwjTofQr4vDyUmKbBslXMuiwKGlgw_6U-eea0kok9C2zDPoIBBk9YZc91XpXlmtd8kTeDURQQJB6HpHlQ96iCmdfs7FoEeBaj3S17MWfRBH3ndEWO9/s1600/1674029525743587-0.png" width="400" />
</a>
</div><div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2023/01/13/errotak-porrotak-triskantza-eta-tristezia/">Errotak, porrotak, triskantza eta tristezia.</a></div><div>Bizkaiko Hitza. 2023/01/13</div><div><br /></div><div>Lau haizeetara zabaltzen ari dira Kolitzapetik haize berriak. Zuhaitz erraldoiak bailiran erein nahi dituzte Enkarterriko muino eta mendietan; zerutik jausten diren geziak, Kolitzan aterpea duen San Sebastianenak bezalakoak. Gezi pozoitsu horietatik ernatuko diren haziak ez dira, baina, larre-loreak izango.</div><div><br /></div><div>Oso ohitura zaharra da hori, pozoitutako opariak paper distiratsuekin bidaltzen dizkigutela, diskurtso arranditsuaz lagunduta. Garai batean kartzela Karrantzara ekarri nahi zuten bezala, gure mendiak errotekin hornitu nahi dituzte. 1990eko hamarkadan jarraitu zuten eskema berberarekin, urte berriari atsedenerako tarte txikia utzi diote eta konturatu orduko opari berri bat heldu zaigu energetikoen eskutik, Jaurlaritzaren alfonbra gorria jarrita. Armarrian Nafarroari zegokiona, 2023ko magenta erantsia.</div><div><br /></div><div>Burdin Aroko errotak ordezkatzeko edo inguru horretan dauden trikuharriak, jentil-harriak… Urria zine taldeak horien omenez sortu zuen gaur egun Enkarzinen banatzen diren garaikurrak. Baziren lurperatzeko sinesmenak, eta, batzuetan, lurraren jabetza adierazteko modu bat. Euskal Haizie enpresak jakinarazi du Gordexola, Gueñes eta Zalla inguruan parke eoliko bat jarri nahi duela, sei aerosorgailukoa. Hexastilo, sei dorre baitzeukaten Erroman eta Grezian tenpluen aurrealdeak eta hortik eratorritako guztiak. Arkitekturaren ordez, ingeniaritzaren adarrak dira porrotaren bidea erakusten digutenak.</div><div><br /></div><div>Aurretik Artzentales, Sopuerta eta Muskiz artean zortzi dorreko lerroa iragarri zuten, zoroen lasterketa honetan, nor indartsuago, handiago, azkarrago eta arinago, datozen funtsen olatua harrapatzeko. Badaezpadako erraldoiak dira, makilak ala zakilak… arraposturik gabeko galdera.</div><div><br /></div><div>Bere garaian meategia zena beste zerbait bihurtu, hondatuta egon daitekeena gehiago hondatu; eremu horren historia eta herri hauen garapena zein izan den azaltzeko erabili ordez, suntsitu. Etorkizun beltzean, artistaren bat kontratatuko dute performance bat egiteko, zuria dena zuritzeko. Euskarri ezin egokiagoak izateaz gain, ibilbideak sortzen dituzten bideak behar dituzte, erosoak turismo mota berri baterako, urtxintxa bezala, baina ez oso libre kasu honetan. Errepikatzen da triskantza eta tristezia.</div><div><br /></div><div>Lurraren zaurietatik bortizki ateratzen den zornea da; osatuko duen zarakarra bilakatu beharrean, etengabe isurtzen duen min likatsua. Naturaren osasunaren galgarria. Etxekalte diren pikortak, apur bat altxatzen den guztia bilakatzen baitu industriagunea.</div><div><br /></div><div>Hiru pala omen dituzte, gehiago jarrita hobekuntza ez da nabarmena eta kostuak ez dio ekartzen onura berezirik. Gure etorkizunaren metafora. Zertarako jarri gehiago gutxiagorekin eraginkorragoak bagara? Dirudienez, funtsezkoa da udalerrien arteko elkartasuna. Ez badago adostasunik, diputazioak erabakitzen omen du. Eta badakigu zeinen alde.</div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-87823974440299257522022-12-16T20:07:00.001+01:002023-01-18T08:16:01.423+01:00Kolitzapetik 09<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_b3EmJUeHZ0F7C5K-2PnDy4A26rghTUdRNUTVXfR0YVAL4Uu26gw8uD4aOFRMhh9aqUrBPPNmEP-a1_J9EUnzyZzxGPgRaOAzommey9EbDnzRDZ8WfSozwXmC33YGWpgPvsFEYkzCJMJ8/s1600/1671217632561594-0.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_b3EmJUeHZ0F7C5K-2PnDy4A26rghTUdRNUTVXfR0YVAL4Uu26gw8uD4aOFRMhh9aqUrBPPNmEP-a1_J9EUnzyZzxGPgRaOAzommey9EbDnzRDZ8WfSozwXmC33YGWpgPvsFEYkzCJMJ8/s1600/1671217632561594-0.png" width="400">
</a>
</div><div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2022/12/16/urtekaria-bizitzaren-urtikaria/">Urtekaria, bizitzaren urtikaria</a>. </div><div> Bizkaiko hitza. Berria. 2022/12/16</div><div><br></div><div>Maiztasuna aldatu didate aurtengo azken Bizkaiko Hitza-n urtea agurtzen duen gehigarrian nire ekarpena sartzeko.</div><div><br></div><div>Inoiz bizi izan ez dugun egoera batetik atera gara, egunerokoa berregiten ala epe horretan egin ez ditugunak antsietatez betetzen. Badago gai orrokorrei —Osakidetza, gerra, aldaketa klimatikoa—, Kolitzapetik bertatik heltzeko modua. Dena den, begirada ezberdinerako tartea dago, urte bukaerako afarietan gertatzen den bezala. Batetik bestera hariak txirikordatzen, sakontzeko gaitasunik gabe, beharrik gabe, isiltasunari izkin egiteko helburuaz.</div><div><br></div><div>Denbora badoa gure bizitzetan metatzen etxe zaharretako hormetan pintura bezala: gure flysch partikularra. Mugimendu geologikoen arabera moldatzen, mugitzen, hondoratzen eta tolesten azalaren arrakaletatik agertu arte. Geruza guztiek hitz egiten dute gutaz aurrekoaren gainean jausi direlako. Hori da gure urtekaria, bizitzaren urtikaria.</div><div><br></div><div>Urteak baditu neurtzeko modu ezberdinak; aurrera begirako urtekaria herriz herri Kolitzapetik. Hamabi hilabetetatik herrietatik bezala pasatuz. Denbora azala da eta hurrengo hauek ezagutzen ez direnak ulertzeko laginak.</div><div><br></div><div>Urtarrila, Alonsotegi: bere garaian Bilbora begira jarri zen, Barakaldotik banatu eta gero. Ziaboga egin du Enkarterrirantz begiratzeko.</div><div><br></div><div>Otsaila, Artzentales: “Por pasar la puente exponerme a la muerte” dauka armarrian. Baita, Tuetxen, San Antolin eliza eta zezen plaza elkarturik ere.</div><div><br></div><div>Martxoan, Balmaseda: balmasedanismoaren turistifikazioa bilatzen ari da; mozorrotzen duen guztiak arrakasta du.</div><div><br></div><div>Apirilean, Galdames: San Esteban eta San Pedro artean bihurritua. Ogi mamitsua eta igandeetan baino irekitzen ez duen museoa.</div><div><br></div><div>Maiatzean, Gordexola: bi bailara baten prezioan. Azken bolada honetan antzerkia dute gustuko.</div><div><br></div><div>Ekainean, Gueñes: hainbat herri bere hartan hartzen dituena. Sodupe, Zaramillo eta La Quadra.</div><div><br></div><div>Uztailean, Karrantza: berak bakarrik mereziko luke urtekaria, auzoz auzo egiteko ibilbidea.</div><div><br></div><div>Abuztuan, Lanestosa: txikia bada ere, bizitasun handia erakusten ari den herria. Beti dantzan.</div><div><br></div><div>Irailean, Sopuerta: meategien inguruan egun euritsuetan labeen kebide ederrak gordetzen dituena.</div><div><br></div><div>Urrian, Turtzioz: Jose Antonio Agirre lehendakaria zapaldu zuen lurren artean izan zen herriaren adorea miresten.</div><div><br></div><div>Azaroan, Zalla: Sabino Aranaren gorpuzkiak ezkutatu zituen lurra, Francisco Francoren diktadura luzeak iraun zuen bitartean.</div><div><br></div><div>Abendua. Enkarterri. Denak elkartzen dituena.</div><div><br></div><div>Amaitzen dena nire urtea da, agian itzuliko naiz. Luzatzen dizuet gonbidapena herri hauek ezagutzeko. Begirada luzatu konplexurik gabe eta jarraituko duzue gozatzen estereotipoen gainetik.</div><div><br></div><div>Urtikariarekin, kontuz ibili. Urtekaria denborak sortzen du eta besteak…, edonori gerta dakioke. Bitartean, ospatu beharra ere badago, Olentzero zain baitaukagu.</div><div><br></div><div>Dagoenaz aparte nik badaukat zer krema erantsi, atipikoa, atopikoa eta utopikoa aldi berean. Urte berri on!</div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-26643937645657985492022-12-10T17:50:00.001+01:002022-12-10T17:50:09.374+01:00Kolitzapetik 08<p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg1JUyu_la1d4nVIkPeKiAXDMOBk9kubjoNmLN-RML_nCHvzmOEE1PV0iW-gJqp3OCagnYttZVX-BysjCDYDycV1zI_x7gFp8zBISNAyQmZ3xTbMTwiLMSptQXY3xfqjTUFZuPsQlbRX0jG/s1600/1670691004885077-0.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg1JUyu_la1d4nVIkPeKiAXDMOBk9kubjoNmLN-RML_nCHvzmOEE1PV0iW-gJqp3OCagnYttZVX-BysjCDYDycV1zI_x7gFp8zBISNAyQmZ3xTbMTwiLMSptQXY3xfqjTUFZuPsQlbRX0jG/s1600/1670691004885077-0.png" width="400">
</a>
</div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2022/12/09/gaurko-paseoan/">Gaurko paseoan</a>. Bizkaiko Hitza. 2022/12/09</p><p>Esekitoki baten arropa lehortzen den bitartean behekoaren leihotik argi gutxiago sartzen da. Jantziak zabal, izarak luze, matxardak paralelo, oso polit uzten dugu nahiz eta auzokideari kaltea sortu, beheko leihora argi gutxi heltzen baita. Halakoa gertatzen da batzuetan saretik botatzen diren iritziekin ere, ez baitago aukerarik argia guztiontzat berbera izan dadin. Arrazoia izatearekin konformatzen gara, gure arropa lehor izatearekin konformatzen garen bezala.<br></p><p>Etxe barnekoak dira garbitu behar diren lehenengoak eta horregatik ekartzen ditugu Enkarterrikoak esparru honetara. Horregatik Kolitzapetik ikusten ditugunak dira leku hau hartzen dituztenak. Edozein kasutan, gertatzen zaizkigunak badaudelako Euskal Herriko beste gai askorekin loturik.</p><p>Larrialdietan beti agertzen dira kamuflajez jantzitako salbatzaileak laguntzera. Ez dela politizatu behar idazten dute sareetan haien beharra aldarrikatzen dutenek: begiak itxita onartu beharko genuke militarizazioaren marka zuria. Haiek ume badira, gu ez gara haurrak: 1989an intsumisioaren borrokara lotu ginenok aldarrikatu genuen gastu militarrak gizartearen beharrak asetzeko behar genituela.</p><p>Ez da garai horietako nostalgia. Aurrera begira, baina atzeko ispiluarekin, angelu itsuak, kamioietan itsasten diren mezuak bezala. Enkarterrin, baita Enkarterrin ere, beharrezkoak direnak medikuak, suhiltzaileak, babes zibilerako behar ditugu sosak, ongi prestatuta eta egoki hornituta egon daitezen baliabide horiek. Militarrek aurrekontuak ziurtatuta dituzte etengabeko goraldian, %60 azken hamar urte hauetan, eta kontuan hartu gabe “aurrekontu ezkutua”, defentsarekin estuki lotua dagoena, nahiz eta beste departamentuen aurrekontuetan agertu.</p><p>Beste neurri batean bada ere, hanpatuak eta hutsalak Gabonetarako argi-dekorazioak dira, herri guztietatik zabaldu direnen horiek bezala. Ez genituen beharrak sortzen dizkigute, ditugun gabeziak mozorrotzen. Lasterketa absurdo horretan ez dago lehiatzerik; ezin dugu bide propio bat eraiki, hiri handien itzalak beti harrapatuko baikaitu. Kale kantoietan landatutako diseinu kaxkarreko objektuek azaleratzen dituzte barrutik falta zaizkigun argiak. Ez daukagun tximista ez du piztuko edozein lekutatik hartutako eraginak. Nortasun hori kosmopolita bezain faltsua eta antzua da. Herrietan sakabanaturik dauden farola fernandinoekin gertatzen den moduan.</p><p>Egunerokotasunean nabaritu behar da inguruko komertzioa babesten dugula, ez bakarrik tarte honetan dirua alferrik xahutuz, kutsadura luminikoa sortuz. Hasi beharko gara pentsatzen nola sortu eredu propio bat, ezinezkoa dela beste batzuena jarraitu hertsiki: beti ibiliko gara atzetik eta berandu. Horiekin parekatuz, fotokopia txarra, ez dugu besterik egingo. Energia modu eraginkor batean erabili. Horrela hurbiltzen gara urteko azken hilabete honetara. Urte amaiera zein hasiera, bizitza ospatzeko, iraultzarako dantzak prestatuz.</p>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-32002837141209288072022-12-01T20:06:00.001+01:002022-12-01T20:06:23.982+01:00Jarraipena <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgarmsTToVgNaS2VodYJEMFCAgnmQgrT6hYmu94iVUsqoFM-Cz3lEaaPAgg1FCwBQsaOXRrnKuTB3VYxa6zKKr1KzHmUjMAkmkRhe7KCKpKvv_DlrwxC_CqA1ScyZEqNsJG9DsmZMXjRunu/s1600/1669921574075413-0.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgarmsTToVgNaS2VodYJEMFCAgnmQgrT6hYmu94iVUsqoFM-Cz3lEaaPAgg1FCwBQsaOXRrnKuTB3VYxa6zKKr1KzHmUjMAkmkRhe7KCKpKvv_DlrwxC_CqA1ScyZEqNsJG9DsmZMXjRunu/s1600/1669921574075413-0.png" width="400">
</a>
</div><div>2022/12/01</div><div>Jarraipena egiten didate Gurutzetako ospitalean, sei hilabetean behin garai honetan, espezialitate ezberdinetatik pasatuz.</div><div>Artega ibiltzen naiz halako egunetan, odol analisiak egiteko txanda heltzen zaidanean. Zorionez, une honetan kontrolpean dago dena, inolako sintomarik gabe eta egunero bizitza baldintzatu gabe.</div><div>Horregatik guztiagatik ospatzeko aukerak profitatu behar ditut</div><div><br></div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-83737755246256262972022-11-27T20:39:00.001+01:002022-11-27T20:39:27.474+01:00Kolitzapetik 07<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjkANy1Qiu6XlOhvVeI7U5NfjdXEb9gVqYmXaSz5Ws1QnPI0HCrSrju8ryWfVoDdz5JKbhW6EPY9ePcnfs5zLHhPCHgvt7Xz45JCF-qZcjqbvfasrC5bhYH6S6ReEnlwfuYkZ5NOvFFu8Rd/s1600/1669577963851549-0.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjkANy1Qiu6XlOhvVeI7U5NfjdXEb9gVqYmXaSz5Ws1QnPI0HCrSrju8ryWfVoDdz5JKbhW6EPY9ePcnfs5zLHhPCHgvt7Xz45JCF-qZcjqbvfasrC5bhYH6S6ReEnlwfuYkZ5NOvFFu8Rd/s1600/1669577963851549-0.png" width="400">
</a>
</div><div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2022/11/25/haizearen-osasuna/">Haizearen osasuna</a> . Bizkaiko Hitza. 2022/11/25</div><div>Aurten 22 urte bete dira Artzentalesera etorri nintzenetik. Bertora bizitzera etorri nintzenean egin nuen lehenengo aldaketa, erroldatzearekin batera, medikua aldatzea izan zen, herri txikietan behar direlako erabiltzaileak halako zerbitzuak mantentzeko. Argudio horrekin joan nintzaion azken garai hauetan artatu nauen medikuari, eta berak, ordea, ezetz, topera daudela! Udalerri honen ezaugarriek —batez besteko adina, etxebizitzen sakabanaketa eta etxeetara joan behar direnean horrek eskatzen duen denbora—, lan karga mardula sortzen die, eta ez dute denbora sobran. Are gehiago COVID-19aren pandemia osteko garai hauetan.</div><div><br></div><div>Oso egoera bertsuan dago Turtzioz. Errepidetik Villaverdek banatzen baditu ere, aspalditik lotuta daude bi udalerri txiki horiek Osakidetzaren egituran: mediku horietako batek huts egiten duenean, besteak artatu behar ditu hutsik geratzen den osasun etxeko pazienteak, askotan ez baitute ordezkorik bidaltzen. Baina ezinbesteko zerbitzua da bertan bizi garenontzat zein hona etorri nahi duenarentzat.</div><div><br></div><div>Azpiegitura horien ohiko erabiltzailea naizen heinean, aste honetan joan naiz odola ateratzera, nire errebisioa egiteko. Beldurraren eta mamuen aurretik, aldarrikapena pizten zait zerbitzu publiko honen, eta onen, alde. Euskaldunak, bide batez. Beldur handiagoa ematen du pentsatzeak hori galduko bagenu gure egoera zein izango litzatekeen, nola izango genituzkeen eskura minbizia gainditzeko ezinbesteko profesionalak, teknologia eta aurrerapenak.</div><div><br></div><div>Naturaren zaintzaren eta osasunaren arteko harremana kontuan hartu barik, modernitatearen haize berriak azken parrasta utzi du: Sopuertaren eta Artzentalesen artean egin nahi duten parke eolikoa.</div><div><br></div><div>Bertako ingurumena zaindu beharra dago, babestu, ahal den neurrian, industrializatzeak ez baitu inolako onurarik ekarriko bertako biztanleentzat. Neurrira egindako proiektuak behar dira, eta ez paisaiak daukan balio erantsia suntsituko dutenak. Kokapen eta neurri egokiak, giza eskala, eta ez beste batzuen eskaera aseezina. Urrun geratzen da Balmasedako institutuan piper egiten genuen garaia Integral aldizkaria irakurtzeko. Han agertzen ziren tramankuluak eta gailuak energia modu deszentralizatuan ikusten genituen aukera bezala.</div><div><br></div><div>Gizakiak eraldatu dituen eremu hauetan bizirautera ausartu diren basapiztientzat eta landarediarentzat arriskua larriagotu egin da, baita horrekin uztartuta doan guztia ere. Ohikoentzat ikusezina bada ere, kate trofikoan ezin da hutsunerik geratu, katastrofikoa baita. Urteetako erabilerek sortu duten paisaia eta onurak ezin dira xurgatu eukaliptoek ura xurgatzen duten bezala. Bestelako eskala, neurria eta abiadura eskatzen ditu egungo larrialdiak.</div><div><br></div><div>Helburu horrekin agertu diren lege berriarekin Enkarterriko udalen eskumenak higatu dituzte; boterearen gurpilak marruskatu ditu eta erraztu. Alperra da horretarako erabiltzen zen tramankulua, astoa aurretik jarrita.</div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-44813862491267644762022-11-11T13:23:00.001+01:002022-11-11T13:23:20.181+01:00Kolitzapetik 06<p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjeXDdyaDxMP15vVEGHWI1j10W8lRdp6rxIBK3iYKGJrxTrIkA7M3N8DJ-VD9l80ws1EH8G1zv60AQRbrXdFvYYIDgegLykeh9_PO0TW6XtQLDDGcMiYziFVpl6xXJG1W8BRmSDIKCBq-T2/s1600/1668169392611173-0.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjeXDdyaDxMP15vVEGHWI1j10W8lRdp6rxIBK3iYKGJrxTrIkA7M3N8DJ-VD9l80ws1EH8G1zv60AQRbrXdFvYYIDgegLykeh9_PO0TW6XtQLDDGcMiYziFVpl6xXJG1W8BRmSDIKCBq-T2/s1600/1668169392611173-0.png" width="400">
</a>
</div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2022/11/11/enkarterriko-txarriboda/">Enkarterriko txarriboda</a>.</p><p>Berria. Bizkaiko Hitza. 2022/11/11</p><p>Hotzarekin batera garatzen ziren garai bateko ohiturak, naturak emandako elikagai urriak kontserbatu egin behar baitziren. Auzolana ezinbestekoa zen txarribodan, baita ongi zehaztutako ordutegia eta lanaren banaketa ere. Aho guztietatik ateratzen zen lehenengo orduetako arnas lurruna izerdia bilakatzen zen eguna aurrera joan ahala. Gorputzak artega, egun berean jokoan baitziren hurrengo hilabeteetako otordu asko.</p><p><br></p><p>Dena dela, askoz gutxiago badira ere, badaude ohitura mantentzen direnak bere osotasunean zein haragia baino erosten ez dutenak txorizoak prestatzeko, odolkiak agian. Inguruan geratzen diren baserritar apurrei erostea iragan hurbil horrekin lotzeko modu bat da.</p><p><br></p><p>Kroketak, bexamela, xumea etxea. Gertukoa, hurbila, adierazgarria eta esanguratsua. Pauso bakoitzak arreta eskatzen du. Xarma ondo prijituta daudenean. Ezin huts egin uneren batean; bestela, akabo. Askotan beste garai batera eramaten gaituzte; beste oroipen eta maitasun batzuk. Su motelean baina pausoz pauso heldu da Enkarterri gaur egungo egoera honetara, hasiera batean bateraezinak ematen dituzten ekaiak uztartuz ontzi egokian eta mugimendu aproposekin. Tankera horretan agertzen zaizkigu oroitzapenak, baita Kolitzapetik hedatzen den eskualdea ulertu nahi dugunean ere.</p><p><br></p><p>Beraz, azaroko itzal luzeak, etzanda eta nagituta altxatzeko dagoen eguzkiak sortzen dituenak, garaiarekin bat datozen itzalak dira. Egungo argi izpiak ezin dute saihestu erdian mantentzen dutena. Garai bateko eraikinak zein lurraldea hutsik geratu dira, ikerketa sakona eskatzen duen Enkarterrin. Agintariek 1990eko hamarkadan hartu zituzten erabakiek hobeto azaltzen dute gaur egungo egoera, historiako aztarnek baino. Enkartberriak aldizkariak jaso zituen horietako asko 1990-1998 artean, baina ez du inork digitalizatzeko interesik guztion eskura egon daitezen.</p><p><br></p><p>Garai hartan erabaki zuen Alonsotegik Bilbo handitzea. 2000ko hamarkadan hautatu zuen Zalla “Bilboko auzorik ederrena” izatea. Karrantzako zein Artzentalesko biztanleek erabaki zuten eskolak defendatzea; txikiak diren arren, herrietako birikak dira. Esanguratsua da nola oraindik ere ez daukagun Lanbide Heziketa publikoa eskualde honetan. Nola ezagutu ditugun krisi guztietan fakturatu dutenak Elizarekin zerikusirik dutenak izan diren. Etorkizuneko irtenbidea egurrarekin lotu, zein sukaldaritzarekin.</p><p><br></p><p>Aurreko ostiralean agertu zen Bizkaiko Hitza-ren orriotan Enkarterri ikertzeko gaia hartzen duen egitasmo baten berri, Arantzazu Luzarragak gidatua, hausnartzeko pandemiaz geroztik aldiri bilakatu den landa eremuaz. Ezin da balio bakarra izan Bilbotik gertu egotea. Nola indianoen etxeak eta Erdi Aroko dorretxeak hala eskualdea bera, turistentzako kutxa hutsak, Pandorarenak baino itxaropen txikiagoa sortzen dutenak.</p><p><br></p><p>Odolusten dena odolki gozoak sortzeko balio du, baina ez da berez gertatzen den anatomiaren funtzioetako bat</p>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-4358953443897719222022-10-31T18:47:00.001+01:002022-10-31T18:47:13.448+01:00Kolitzapetik.05<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqQWtMnXDnRGyiBneLviaGtR73pGXgtxejeQIzDf1H6vicxLHGWabTbzK8OBBbxFnAQ84dv0jWFw3mH3jIZzf2QOlEdVFVIUr0IWVSBcCtuQVjUyUhf37oGwEW72us9YlYtRtJP1es8uOh/s1600/1667238429071763-0.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqQWtMnXDnRGyiBneLviaGtR73pGXgtxejeQIzDf1H6vicxLHGWabTbzK8OBBbxFnAQ84dv0jWFw3mH3jIZzf2QOlEdVFVIUr0IWVSBcCtuQVjUyUhf37oGwEW72us9YlYtRtJP1es8uOh/s1600/1667238429071763-0.png" width="400">
</a>
</div><div><br></div><div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2022/10/28/kedarra-bihotzean/">Kedarra bihotzean</a>. </div><div>Bizkaiko Hitza. Berria. 2022/10/28</div><div><br></div><div>Asteburua ziabogarekin etorri zaigu Kolitzapetik. Suak ematen dio zentzua putxerari, ezinbesteko energia egur ikatza erretzea lortzen baitu. Egunsentian pizten dituzte azkarrenek Balmasedan, San Xeberin Egunari argia eta beroa gehituz. Aurten 50. urteurrena betetzeko prestatuta zeukaten egitaraua. Hiribildua sutan ikusiko genuela iragartzen zigun irratian antolakuntzaren bozeramaileak, uhinetako amaraunetik bisitariak harrapatzeko, bertako kofradiaren izenean ohiko hizkera epikoa erabiliz.</div><div><br></div><div>Balmasedako lehiaketa adierazpenik gorena bada ere, Putxeraren Kofradia Artzentalesko Geltokiak hamaika urte daramatza “giza harremanetarako tramankulua” izaten, sukaldaritzatik haratago doana.</div><div><br></div><div>Zoritxarrez, Enkarterriko suteek eta haizeteek jai handia bertan behera utzi dute, jendea babestea jaiaren gainetik baitago. Putxera berriro pizteko egunak Zubi Zaharraren azpiko legarrak baino gehiago diren arren, amorrua metatu da kea hodeien artean bezala. Itolarria.</div><div><br></div><div>Plana zapuztuta, Zallara jo nuen, hurbileko turismorako erabiltzen dudan terrazara, orekaren bila, askotan nire bulegoa bilakatzen denera, marrazkiren bat lasaitasunez egiteko abarora. Entzuten dituzun elkarrizketak eta kafe bati ateratzen diozun zaporea dezibelikoa da. Arratsaldeko kafe orduan topatzen dituzunak bermuteoko berberak dira. Hala ere, orain hitz egiten dute terraza osorako, beraien elkarrizketetan sartzen zaituzte, urruntasun soziala mantentzen baduzu ere. Egokitu zaizkigun denborak guztionak izango balira bezala mintzatzen dira, kontuan hartu gabe egoera soziopolitiko zehatz batean sortu eta barreiatu zirela. Orain, nostalgiaren bitartez, itzuli dira musika bakarra balego bezala. Halaber, ez dira konturatzen hauek ere gure garaiak direla.</div><div><br></div><div>Hego haizearen zurrunbiloak gogoratzen dizu beste batzuetan egon direla halako egoerak Enkarterrin, dugun mendi eremuan garaitu den landarediak paisaia eraldatu baitzuen papergintzaren garaietatik. Azken urte hauetako hautuak ez dio onik egiten, eukaliptoaren zabalkundeak are larriagoa bihurtzen baitu egoera. Paisaiaren koloreak badu pentsatzen duguna baino eragin handiagoa, ez baita neutroa. Beldurra ematen du pentsatzeak zer gerta zitekeen magal horretatik jarraituko balu, eta zabortegia harrapatuko balu. Arbalitzatik Espaldasecarantz, Cadagua ibaia babesten duen mendilerrotik suak jarraitu ahal izan duela pentsatze hutsak artega jartzen gaitu. Zalla lurzorua hedatzen ari zela esaten genuen mende honetako lehenengo hamarkadan, bere baitan hartzen baitzituen Barakaldotik eta Sestaotik kendu zituzten kutsatutako lurrak. Hala ere, ez dira horiek izango lurperatutako gai arriskutsuenak. Beste Zaldibar bat daukagu alfonbrapean.</div><div><br></div><div>Kea saldu digute askotan Enkarterrin, eta ohituta gaude. Konbertserban gordetako elikagaiak bezala gaude edo oxigeno falta daukagu. Kedarra bihotzean, edozein kasutan.</div><div><br></div><div><br></div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-7992219384014912582022-10-18T19:57:00.001+02:002022-10-18T19:57:51.312+02:00Kolitzapetik 04<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgwoBvbyfkpV9o5eUa6LObOy-Euo1aLInxgH-RcVmDnQ4NlgIYh4CQuJgGjve1TvytlD3XZa46_GFJzZwrZGO4ZHGmbKe1N32YUJNpKbciiGz7gAHZrDRD4QgQZZzWSYbc6OaGUe7lcQWfW/s1600/1666115867255013-0.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgwoBvbyfkpV9o5eUa6LObOy-Euo1aLInxgH-RcVmDnQ4NlgIYh4CQuJgGjve1TvytlD3XZa46_GFJzZwrZGO4ZHGmbKe1N32YUJNpKbciiGz7gAHZrDRD4QgQZZzWSYbc6OaGUe7lcQWfW/s1600/1666115867255013-0.png" width="400">
</a>
</div><div><br></div><div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2022/10/14/egiak-eta-gezurrak-sortzeko-memoria/">Egiak eta gezurrak sortzeko memoria</a> </div><div>Bizkaiko Hitza. Berria. 2022/10/14</div><div><br></div><div>Azken denboraldi honetan ez zaizkit inporta ahazten zaizkidan gauzak, ahaztea bera baizik. Ondo ulertzen ez ditudan arrazoiengatik egin beharrekoak burutik desagertzen direnean, pentsatzen dut egiten ez ditudanak ez direla hain garrantzitsuak izango. Ala une horretan eskura ez ditudan baliabideentzako ordezkoa topatzen dut bizitzaren etengabeko mugimendua gelditu gabe. Batzuk betirako egongo dira galduta, nonbait gordeta une egokiaren zain. Behar ez ditudanean agertzen zaizkit besteak.</div><div><br></div><div>Memoria hitz totemikoa bilakatu den aro honetan, haria duten bi deialditan ikusi dut murgilduta nire burua azken hilabetean. Bietan, bata Barakaldon eta bestea Enkarterrin, atzera begira hori aitzakia da proposamen berriak egiteko, bietako itua berbera ez bada ere.</div><div><br></div><div>Tamara Garcia Iglesias eta Sara Berasaluce Duque arte komisarioak, Emakumea, makina eta lantegia egitasmoan, hamaika artistari artxiboetako argazkiak eman dizkie, eta hortik aurrera egile bakoitzak bere sormen lanaren barnean eraikitzen du errealitate berri bat. Aurrera begira luzatzen dute erronka, nolabait esateagatik beste narratiba baten bila abiatzen dira.</div><div><br></div><div>Kolitzapeko eremuan, ordea, eraikin bat berrerabili nahi dute memoria aipatuta. Baina iruditzen zait eroso egiten zaien eremua, estetikoa, goraipatzen dutela, denbora zehatz batean mugatuta geratzen baita, urteak dituen eraikinak beste garairik bizi izan ez balu bezala, bere memorian, gizakionean bezala, epe ezberdinak ez baleude bezala, garaikidea izan dugun aroa kontakizun horretatik kanpo geratzen baita.</div><div><br></div><div>Bi helburu zeharo ezberdinak dituzte. Bata iraganari lotuta baina etorkizunari begira, memoria eta sormenaren arteko uztarketan. Bestea gezurretarako aproposa, fokuak hartzen duen lanaren arabera. Artistak narratiba berriak sortzen ari diren bitartean, erakundeak finkatu nahi du bere ikuspegia.</div><div><br></div><div>Halako argazkiak zein halako eraikinak begien aurrean baditut, oroitzapenak etortzen zaizkit burura, halako gaiak nire bizitzako esparru ezberdinak zipriztindu baititu. Esaterako, karrera oso bat egin nuen papera eta kartoiekin, gehienetan zaramatik hartuta, Enkarterri zein familia ulertzeko ezinbestekoa baitzen La Papeleraren eragina aztertzea. Aitite 12 urtekin erakarri zuen lantegiaren adarrak nola antolatzen zuen bizitza ikusi baitugu, txandaka lan egiten zuen langileriaren bizimodua, baita gure familiena eta auzokideena ere, beti baitzegoen baten bat lo egiten gaueko txandan indartsu aritzeko.</div><div><br></div><div>Oroitzapenak hemerotekak bezain partzialak dira, gertatzen zaigunari ez baitiogu leku bera gordetzen, eta gogoratzen dugunari ez baitiogu balio bera ematen. Enkarterriko artista bezala hartzen banaute, komunikazioa bi norabidetan eskatzen dut, baina ez da heltzen. Gainetik kotoi harroa pasatu nahi diguten arren, arrakasta batek ezin du zipriztindu porrotez beteriko ibilbide oparoa.</div><div><br></div><div><br></div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-58133290366309961552022-10-18T19:54:00.001+02:002022-10-18T19:54:10.220+02:00Kolitzapetik 03<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0l7lQpJY_5WnU2_bpM0041LqqO8jDdVmHatiJethxeY8aPP_6zcaYLG6edQ3zkh_swMchQHDyetM04KneztlPqLtYQ9FkLhGX13yn4zsZPI4_Cr5GogKu5OW-Ctn6N60OxGGsfdcuTU5E/s1600/1666115645908075-0.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0l7lQpJY_5WnU2_bpM0041LqqO8jDdVmHatiJethxeY8aPP_6zcaYLG6edQ3zkh_swMchQHDyetM04KneztlPqLtYQ9FkLhGX13yn4zsZPI4_Cr5GogKu5OW-Ctn6N60OxGGsfdcuTU5E/s1600/1666115645908075-0.png" width="400">
</a>
</div><div><br></div><div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2022/09/30/marraztea-sukaldaritza-bezala/">Marraztea, sukaldaritza bezala</a></div><div>Bizkaiko Hitza. Berria. 2022/09/30</div><div><br></div><div>Bihar hasiko den hilabete berrian tintari egingo diogu gorazarre; urriko egun bakoitzean marrazki bat egin behar da, eta gero sareratu. Gauza txikien indarra. Ohiturak sortu, aldatu eta finkatu, hogeita bat egun behar omen baitira horretarako. Agian, garen modukoak agertzeko, errealitatea islatzeko edo bestelako proposamen berrirako. Ikusi, aztertu, marraztu eta gelditu, berriro hasteko, hurrengo pausoa noiz eta nora luzatzen dugun erabaki bitartean. Marra bakoitzak eskatzen duen ahalegina ez da nolanahikoa. Marra bat, norabide eta kokapen egokia daukan lerroa.</div><div><br></div><div>Erronkak prozedura berriak finkatzeko gako-iltzeak dira, etorri diren bezala joan ez daitezen. Marrazketan, bizitzan bezala, beti aurrerantz hurrengo amildegiarekin topo egin arte. Labirintoan eta Pandoraren kutxako hondoan dagoena atera arte. Itxaropena, hain zuzen ere. Konfiantza da behar dena, norberaren kemena pizteko, baita ingurukoen artean ere.</div><div><br></div><div>Egunerokotasunean garbigailua hustu, arropa eskegi, kontrolatu ea lehortzen den ala badaezpada kendu berriro busti baino lehen. Askotan horrelakoa da bizitza, keinu txiki batzuez osatua, errepikatzen den zirimola. Ez diogu ematen behar duen garrantzia, gutxiesten dugun horri ematen diogun denbora. Marrazkia eraikitzerakoan gertatzen den bezala, marra bakoitza bere lekuan jartzeko ahaleginetan aritzen gara, lerro guztiak batera ikusterakoan zentzua hartzen dute hasieratik abstraktuak diren elementu bakunek.</div><div><br></div><div>Eta marraztea afaria prestatzea bezalakoa da. Eguneroko pausoekin, bizitza zatika ulertzen dugu, tarte txikietan eraldatu. Garai honetan bereziki beti ezagutu duguna, nola piperrak eta tomateak, hala Zallako tipula. Gastronomiaren izenean pentsamoldeak barra-barra saltzen dizkigutela dakigun arren, adi egon behar dugu, detektagailu bat erantsi behar diogula begiradari. Errezetak erraz ematen ditugu eta.</div><div><br></div><div>Etxean pisto bat egiteko zein den tipula, nondik datorren, zatitzen duzun bitartean, izendapena bera, nola izenak eta izanak kontraesanak sortzen dituzten. Aizto zorrotzak eskuaren mugimendu zehatzekin barazkiak xehatzen dituen moduan, errenkada egokian. Amarengandik ikasitakoari norberaren ibilbidea gehitutakoa, nola betikoa oso berria den… eta hau nondik jaso dugun… Olio beroa, tipula, piper berdea, gorria, kalabazina neurrietan ere egokituta, taula gaineko ttakunaren erritmoan. Ohiko piperrada beharrean, pistoarekin lagunduko dugu odolkia, plater berria bihurtuz. Askotan iraultza egiten ari gara, eta ez gara konturatzen sukaldeko hormetatik ateratzen ez garelako.</div><div><br></div><div>Oskar latorrizko danborrarekin bezala, bere erritmoarekin beste batzuena aldarazten duenean, institutuan ikusi genuen pelikulan bezala, Günter Grassen liburuan oinarrituta, eta ez dakit azpitituluekin ala, oroimenaren ajeak, euskarara bikoiztuta. Sukaldean zein marrazten!</div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-84876893958957425032022-10-18T19:50:00.001+02:002022-10-18T19:50:30.246+02:00Kolitzapetik 02<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgGywCAHFqMtPBD7xsDMRh-f5UVXaQyduG6_9NH3NFTaabcyvm5uuSjit2vySQXKadZmuyfxRifawHvzgjmoE6t_C48ev-sfoKv-jgb1_w_E06c66UOUyG8EAm0nLDLqOx_JPXBkRM7G5jG/s1600/1666115425958354-0.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgGywCAHFqMtPBD7xsDMRh-f5UVXaQyduG6_9NH3NFTaabcyvm5uuSjit2vySQXKadZmuyfxRifawHvzgjmoE6t_C48ev-sfoKv-jgb1_w_E06c66UOUyG8EAm0nLDLqOx_JPXBkRM7G5jG/s1600/1666115425958354-0.png" width="400">
</a>
</div><div><br></div><div><a href="https://bizkaia.hitza.eus/2022/09/16/jaiak-eta-garaiak/">Jaiak eta garaiak</a></div><div>Bizkaiko Hitza. Berria. 2022/09/16<br></div><div><br></div><div>Kolitzapean dagoen eremuan era askotako jaietan murgilduta daude biztanleak udaren hondarrean. Dena den, iraila ez da bukaera bat, urte berriaren hasiera baizik, hurbiltzen den udazkenari gorazarrea. Udak uzta ekarri du eta biltegiak ongi hornituta daude, halako ospakizunetan behar den guztia eskura izateko, hain urrun ez daukagun baserritarraren ikuskera erabiliz. Agian teoria honek ez du ez hanka, ez buru ikuspegi zientifiko edo antropologiko batetik, baina kurtsoka bizi garenontzat oso ondo moldatzen da, urteak ez baitira hasten urtarrilaren lehenengoan, kurtso berri bat hasten denean baizik. Horregatik dira, hain zuzen ere, hain garrantzitsuak une hauek, datorrenari aurre egin baino lehen irakinaldi bat ematen diogulako bizitzari inguru hauetan, beste askotan bezala.</div><div><br></div><div>Jaiak oso elementu interesgarria dira gizatalde baten egituraketan, gizarte tarte zabal batek partekatzen baititu ekintzak, ekimenak eta ohiturak; azken horiek, antzinatik etorri zein sortu berriak izan, diskurtso egoki bati lotura ematen dioten bitartean.</div><div><br></div><div>Garai eta jai hauek guztiek parada ematen dute hausnartzeko, pentsarazteko eta ahal dena eraldatzeko. Batak ez du bestea kentzen, buruari eragin eta gorputzari astindu txiki bat eman, herritarrak kontsumitzaile bilakatu gabe. Plazak izan daitezela sortzeko gune ere, eman diezaiogun bidea dantzari, musikari, baita ikuspegi kritikoari ere. Ahanztura ez da zoriontsua izateko bide bakarra, begien aurrean dagoena gordina izanik, horren analisia eta eraldaketarako grina beharrezkoa baita.</div><div><br></div><div>Ez dakigu zer datorkigun etorkizun hurbilean; udazkena beroa izango da edozein kasutan, ez bakarrik zentzu metaforikoan. Borborka egon daitezke aldi berean gorputza eta burua, sutan bihotza eta barrunbe guztiak. Xaxatu ditzagun neuronak eta endorfinak, biak ala biak harremanetan jarri ditzagun bizirik sentiarazteko.</div><div><br></div><div>Santuen izendegia ikasi genuen bere garaian jairik jai mugitzen ginelako. Kasu askotan herri edo auzo batekin lotzen genuen aldi berean, nahiz eta ospakizunetako prozesioak barrutik joaten ziren; kirioak eta kandelak ordu txikietako iluntasuna argitzeko erabiltzen genituen. Orain beste tropel batean aritzen gara, eguneko argiarekin, goizean hasi eta eguzkiaren itzalari etekina ateraz.</div><div><br></div><div>Denbora badoa aurrera ezinbestean. Coca-Cola lata bat baino gehiago da utopia barneratu genuen Moraurekin, baina azken kontzertuan ardoak sortzen dizkion galderei erantzuten aritu zen Beñardoren laguntzaz, eta alkoholik saltzen ez duen txosna baten ondoan, farolapeko ilunabarrean. Azken finean, ez da bakarrik urteroko sasoien antolakuntza nahita aldatzen duguna, baita bizitzarena ere.</div><div><br></div><div>Anariren bertsioa parafraseatuz, harrapa gaitzala iraultzak dantzan edo jan-edanean edo… hedonismoaren atalen batean.</div><div><br></div><div><br></div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5532051032298110320.post-4738907449443015102022-10-18T19:45:00.001+02:002022-10-18T20:00:13.390+02:00Kolitzapetik. 01<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiuDrDRKWPybjODsLk95h1uZJkoZkWDtYo9HgMB4EcFMys3d3p8uRfF3CsrK7gPWCCA8_fJTygsAY4ZvhhM3-gMBUYaz3_Y48YnpDLXzMJRq-xOeFPwe6P0zxcn-NEnQAMResvkZXkI-q61/s1600/1666115104535133-0.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiuDrDRKWPybjODsLk95h1uZJkoZkWDtYo9HgMB4EcFMys3d3p8uRfF3CsrK7gPWCCA8_fJTygsAY4ZvhhM3-gMBUYaz3_Y48YnpDLXzMJRq-xOeFPwe6P0zxcn-NEnQAMResvkZXkI-q61/s1600/1666115104535133-0.png" width="400">
</a>
</div><div><br></div><div><a href="https://t.co/lS8Yer2mVY"><b>Bidaia noraezean</b></a> </div><div>Bizkaiko Hitza. Berria. 2022/09/02<br></div><div><br></div><div>Kolitzapetik eremu zabal bat hedatzen da. Inguruko magal horietatik isurtzen diren ibaiak paisaia egituratzen duten ardatzak bilakatzen dira; Enkarterri izeneko eskualdea elikatzen duten zainak dira, geografiaren ikuspegitik bederen. Bizitza bor-bor jartzen duen bihotza topatzea zailagoa suertatzen zaigu gehienetan. Duela 33 urte Euskaltzaindiak izen egokia Enkarterri izan behar zuela ebatzi zuen arren, ez da batere arraroa beste edozein aldaera irakurtzea ala entzutea hedabideetan: Enkartazioak zein Enkarterriak eta horietatik eratorritako guztiak. Bada garaia behingoz izenarekin adostasun bat onartzeko eta marka moduan bada ere horrekin aritzeko. Askotan atzamarretako puntari buruzko eztabaida antzuetan galduta ibiltzen gara ilargiaren edertasuna goraipatu beharrean. Hori gabezia nabarmen baten seinalea baino ez da; oso gutxitan egin da zerbait eraginkorra, mapa batetik harago, eskualdea Euskal Herrian txertatzeko. Agian egin den bakarra turistikoa da, baina errazagoa da Enkarterritik Urdaibaira joatea, alderantziz baino.</div><div><br></div><div>Bertako biztanleok gurea badugu ere, arduraren zati handi bat egotzi diet beti erakundeetako arduradunei, nabarmenki lerrokatu baitira aspalditik partiduaren esanetara; haien erabakiei egin diete men ematen zieten boterea ezbaian ez jartzeko.</div><div><br></div><div>1990ean jarri genuen martxan Enkartberriak, eskualderako hilabetekaria, eta bizirik iraun zuen zortzi urteetan argitaratu genituen 90 zenbaki haietan agertzen da garai hartako diskurtsoa. Diskurtso hura ezinbestekoa da gaur egun pairatzen dugun egoera ulertzeko. Bisitetan Pradera diputatu ohiak eratzen zuen diskurtsoa eta gaur egun Pradalesek erabiltzen duena ez da gehiegi aldatu, hitz batzuk gorabehera. Ez du ematen oso emaitza ezberdinak lortuko direnik.</div><div><br></div><div>Kotxeko nabigatzaileak bezala ibiltzen gara Enkarterrin: helbide bat jarri eta pantailari begiratzen diogu. Bertan aurrerantz goazela agertzen zaigu, jakin gabe nondik amilduko garen, atzera begiratzeko ausardiarik gabe, errealitate lausoa itzultzen diguten ispiluak lurrunez beterik daudelarik. Bizi garen espazioarekiko sentiberatasuna galtzen da ibilbide horretan, atxikimendua urtzen da arrakalatuta dagoen zoladuran. Noizean behin argitaratzen dituzten plan estrategikoak dira bilatzailean jarritakoak, herritarrontzat koloretako post-it-ak banatzen dituzten bitartean, atxikimendua sortzeko edo.</div><div><br></div><div>Barnetik eta aspalditik sortzen diren minak leuntzea ez da erraza, publikoki adieraztea terapiaren zati bat izan daitekeen arren. Bertako zirimolan zorabiatzen garen bitartean inguru honetara hurbiltzeko gonbidapena egiten dizuet lerro hauetatik. Gozatzeko eremu zabala izango duzue zuen aurrean ohiko eskemetatik harago begiratzen baduzue behintzat, kontuan hartuta egun bateko bisitarekin ez duzuela aldatuko bertatik hamarkada hauetan aldatu ez duguna.</div><div><br></div><div><br></div>Gorkahttp://www.blogger.com/profile/08559289935700310529noreply@blogger.com0